Xuất khẩu khởi sắc tiếp sức cho tăng trưởng kinh tế

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng hướng, đồng bộ của cả hệ thống chính trị, kinh tế - xã hội của nước ta đến hết tháng 7 tiếp tục khởi sắc, đạt kết quả tích cực và tương đối toàn diện trên các lĩnh vực; trong đó, kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh mẽ và liên tục đạt kỷ lục mới. Tuy nhiên, nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 và 2 con số trong những năm tiếp theo, nhiều ý kiến cho rằng bộ, ngành và doanh nghiệp cần triển khai định hướng chiến lược để xuất khẩu giữ vững vai trò động lực then chốt của tăng trưởng kinh tế đất nước.

Nhận định từ các chuyên gia, thời gian qua Việt Nam phải đối mặt nhiều khó khăn, thách thức từ cạnh tranh chiến lược và xung đột thương mại giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, làm rạn nứt, đứt gãy chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Xu hướng gia tăng bảo hộ mậu dịch của nhiều nền kinh tế, cùng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật liên quan đến khí hậu/môi trường mà bản chất là dựng lên “hàng rào phi quan thuế” với hàng hóa nhập khẩu đã tác động trực tiếp, bất lợi tới hầu hết các quốc gia, nhất là nước có độ mở kinh tế lớn như Việt Nam.

Do đó, dưới sự chỉ đạo thường xuyên, trực tiếp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương bám sát tình hình quốc tế, trong nước để có phản ứng chính sách kịp thời, phù hợp. Đồng thời, triển khai giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và hiệp hội, ngành hàng phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy xuất khẩu.

Cụ thể, tổ chức nhiều hoạt động kết nối cung cầu giữa doanh nghiệp sản xuất Việt Nam với nhà cung cấp nước ngoài thông qua kênh xúc tiến thương mại và hệ thống Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài. Bên cạnh đó, hỗ trợ và cung cấp thông tin từng thị trường xuất khẩu và tập trung tháo gỡ rào cản giúp doanh nghiệp duy trì thị trường truyền thống cũng như thâm nhập, khai thác thị trường mới.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng triển khai nhiều hoạt động kết nối tiêu thụ sản phẩm; sự kiện với sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ để làm việc với hệ thống cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, tổ chức quốc tế, hiệp hội, ngành hàng và doanh nghiệp lớn nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng trong nước, mở rộng thị trường xuất khẩu.

Thông tin về kết quả xuất khẩu 7 tháng năm 2025, ông Nguyễn Anh Sơn- Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết: Tính đến hết tháng 7, xuất khẩu hàng hoá của cả nước đã đạt kết quả rất tích cực với kim ngạch ước đạt 261,8 tỷ USD, tăng 14,6% so với cùng kỳ năm 2024, vượt chỉ tiêu tăng trưởng xuất khẩu đã đề ra. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu bình quân hàng tháng đạt 37,4 tỷ USD; trong đó, tháng 5 và tháng 6 đều đạt hơn 39,5 tỷ USD. Riêng tháng 7, xuất khẩu dự kiến đạt mức cao nhất hơn 41,6 tỷ USD.

Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hoá 7 tháng qua ước đạt 252,1 tỷ USD, tăng 17,9% so với cùng kỳ năm 2024. Do hoạt động sản xuất, xuất khẩu đều phục hồi nên doanh nghiệp đẩy mạnh nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất cho đơn hàng xuất khẩu.

Cán cân thương mại qua 7 tháng ước xuất siêu 9,7 tỷ USD. Con số này thấp hơn mức 12,6 tỷ USD cùng kỳ của năm trước. Tuy nhiên, xuất siêu ở mức vừa phải có thể nâng cao dự trữ ngoại hối, ổn định chính sách tiền tệ và góp phần phát triển xuất, nhập khẩu bền vững trong trung và dài hạn.

Thời gian qua Cục Xuất nhập khẩu đã phối hợp với các đơn vị liên quan trình lãnh đạo bộ báo cáo Chính phủ ban hành Nghị định số 146/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại. Cùng đó, Cục đã trình lãnh đạo bộ ký ban hành Thông tư số 38/2025/TT-BCT ngày 19/6/2025 sửa đổi, bổ sung một số quy định về phân cấp thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương và Thông tư số 40/2025/TT-BCT ngày 22/6/2025 quy định cấp giấy chứng nhận xuất xứ và chấp thuận tự chứng nhận xuất xứ.

Ngoài ra, Cục Xuất nhập khẩu đã xem xét đơn giản hoá thành phần hồ sơ hoặc thời gian thực hiện của 44 thủ tục hành chính trong tổng số 85 thủ tục hành chính của Cục; trong đó, chi phí tuân thủ của 44 thủ tục hành chính này ước giảm từ 1.306 tỷ đồng xuống 882 tỷ đồng, tương ứng 32,5%. Đặc biệt, việc phân cấp cấp giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) về địa phương đang được Cục Xuất nhập khẩu phối hợp với cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức đào tạo về quy tắc xuất xứ và tự chứng nhận xuất xứ cho doanh nghiệp xuất khẩu, cán bộ Sở Công Thương địa phương.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Anh Sơn doanh nghiệp cần nắm vững quy định và chính sách thương mại, thường xuyên cập nhật thông tin về biện pháp bảo hộ, rào cản thương mại từ các đối tác; việc hiểu rõ và tuân thủ quy định trong FTA mà Việt Nam tham gia sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng ưu đãi thuế quan và giảm thiểu rủi ro pháp lý.

Hơn nữa doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm, khai thác thị trường tiềm năng mới và điều chỉnh cơ cấu sản phẩm xuất khẩu để phù hợp với nhu cầu và quy định của từng thị trường; đầu tư đổi mới công nghệ, áp dụng chuyển đổi số, cải thiện chất lượng sản phẩm, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, an toàn và môi trường, qua đó tiết kiệm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh. Mặt khác, trang bị kiến thức về phòng vệ thương mại, hợp tác chặt chẽ với cơ quan quản lý để tăng cường năng lực ứng phó với tranh chấp thương mại và bảo vệ quyền lợi khi đối mặt với vụ việc.

“Bộ Công Thương cam kết tiếp tục đồng hành với doanh nghiệp thông qua việc cung cấp thông tin thị trường, hỗ trợ đào tạo nâng cao năng lực và thực hiện chương trình xúc tiến thương mại. Ngoài ra, bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng hiệu quả cơ hội từ hội nhập quốc tế, góp phần nâng cao vị thế hàng hóa Việt Nam trên thị trường toàn cầu”, ông Nguyễn Anh Sơn bày tỏ.

Nhằm đẩy mạnh xuất nhập khẩu, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên yêu cầu đơn vị chức năng thuộc Bộ tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng việc tham mưu, hoàn thiện cơ chế, chính sách, nhất là nghị định, thông tư nội luật hoá cam kết quốc tế theo FTA mà nước ta là thành viên.

Bên cạnh đó, thực hiện tốt việc kết nối giúp doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và doanh nghiệp lớn toàn cầu, tạo thị trường cho ngành công nghiệp phát triển.  Đặc biệt, đẩy mạnh thông tin thị trường, kịp thời cung cấp thông tin về nhu cầu thị trường (nhất là thị trường mới, tiềm năng), quy định, chính sách mới của thị trường sở tại và tư vấn chính sách cho doanh nghiệp, hiệp hội, ngành hàng xuất nhập khẩu.

Ngoài ra, tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại; đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử, nhất là thương mại điện tử xuyên biên giới, phát triển chuỗi cung ứng, lưu thông hàng hóa; đồng thời, tham mưu đẩy nhanh tiến độ đàm phán nâng cấp FTA hiện có và ký kết FTA mới với đối tác tiềm năng nhằm đa dạng hóa sản phẩm, chuỗi cung ứng và thị trường xuất khẩu. Cùng đó, nâng cao năng lực phòng vệ thương mại, tăng cường cảnh báo sớm về nguy cơ vụ kiện ở thị trường ngoài nước; hướng dẫn doanh nghiệp, hiệp hội ứng phó kịp thời, hiệu quả với vụ kiện thương mại, bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt trong thương mại quốc tế.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục phối hợp tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu. Hơn nữa, tích cực đàm phán để mở cửa thêm thị trường xuất khẩu cho hàng hóa Việt Nam, nhất là nông, thủy sản. Đồng thời, thực hiện giải pháp, chính sách hướng tín dụng vào sản xuất kinh doanh, ưu tiên  xuất nhập khẩu, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng phục vụ sản xuất và xuất khẩu.

Riêng với doanh nghiệp xuất nhập khẩu, hiệp hội, ngành hàng phải bám sát thị trường, phản ứng linh hoạt với thị trường để tổ chức kế hoạch sản xuất, xuất nhập khẩu phù hợp, hiệu quả; đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm. Cùng đó, chủ động phối hợp với đơn vị của bộ, ngành liên quan để kịp thời tiếp nhận thông tin về nhu cầu, quy định, chính sách mới của thị trường ngoài nước cho doanh nghiệp hội viên; đào tạo về kỹ năng thâm nhập vào  thị trường mục tiêu…

“Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới nhiều biến động, mỗi container hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam không chỉ mang theo giá trị thương mại mà còn hàm chứa bản sắc, uy tín và khát vọng vươn ra toàn cầu của quốc gia đang chuyển mình mạnh mẽ, tự tin bước vào kỷ nguyên hội nhập sâu rộng”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.