Nông nghiệp ứng phó dịch bệnh và chính sách thuế quan để giữ đà tăng trưởng

Bảy tháng năm 2025, ngành nông nghiệp và môi trường đạt nhiều kết quả tích cực trong bối cảnh đối mặt với không ít thách thức: thiên tai bất thường, dịch bệnh phức tạp, cùng với đó là việc Mỹ công bố mức thuế đối ứng 20% với hàng hóa Việt Nam.

Phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến để làm rõ hơn về những kết quả đạt được, giải pháp phòng chống dịch bệnh trên đàn lợn và định hướng ứng phó với chính sách thuế quan.

Phóng viên: Xin Thứ trưởng khái quát những kết quả nổi bật trong sản xuất và xuất khẩu nông, lâm, thủy sản 7 tháng năm 2025?

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến. Ảnh: Bích Hồng/betvisa-888.netanet.vn

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Trong 7 tháng năm 2025, ngành nông nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức lớn. Tình hình thiên tai, đặc biệt là mưa lũ diễn biến phức tạp, cùng với những yếu tố bất ổn địa chính trị và kinh tế toàn cầu; trong đó có việc Mỹ áp thuế đối ứng 20% với hàng hóa Việt Nam. Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo sát sao của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, ngành nông nghiệp vẫn đạt được những kết quả rất khả quan.

Về sản xuất, sản lượng lúa cả nước 7 tháng năm đạt 27,6 triệu tấn, tăng 2,3% so với cùng kỳ. Sản lượng thủy sản đạt khoảng 5,5 triệu tấn, tăng 3,1%. Bộ Nông nghiệp và Môi trường tin tưởng cả năm có thể đạt được mục tiêu 44 triệu tấn lúa và 9,6 triệu tấn thủy sản.

Ngành lâm nghiệp cũng ghi nhận sự phục hồi tốt với sản lượng gỗ khai thác đạt 13,2 triệu m3, tăng 7,6%. Chăn nuôi duy trì ổn định, đàn lợn trên 30 triệu con, tăng 2,1%, nhưng thấp hơn so với kết quả 6 tháng đầu năm do ảnh hưởng của bệnh dịch tả lợn châu Phi; gia cầm tăng 3,9%, đạt quy mô trên 584 triệu con.

Chăn nuôi gia cầm đang chịu tác động của tình trạng nhập lậu rất lớn, nhất là nhập lậu giống gia cầm. Nếu không ngăn chặn tốt tình trạng này thì chăn nuôi khó đạt được tăng trưởng 5,7 – 5,9% năm nay.

Về xuất khẩu nông, lâm, thủy sản, tổng kim ngạch 7 tháng ước đạt 39,68 tỷ USD, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm 2024. Giá trị xuất siêu đạt 11,52 tỷ USD, tăng 15,9% so với cùng kỳ năm trước. Cơ cấu thị trường có sự chuyển dịch tích cực. Châu Âu tăng trưởng trên 43%, châu Phi tăng gần gấp đôi, trong khi Mỹ và Trung Quốc vẫn là hai thị trường lớn nhất, chiếm lần lượt 21% và 18,4% thị phần.

Phóng viên: Dịch tả lợn châu Phi đã từng gây thiệt hại nghiêm trọng những năm trước. Xin Thứ trưởng cho biết tình hình hiện nay và các giải pháp đang được ngành triển khai?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Hiện dịch tả lợn châu Phi vẫn là một nguy cơ lớn, nhất là trong bối cảnh thời tiết bất lợi như hiện nay. Dịch vẫn chủ yếu xảy ra ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, chưa lan rộng ra các doanh nghiệp lớn nhờ áp dụng biện pháp an toàn sinh học hiệu quả.

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện số 109/CĐ-TTg về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi; Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã ban hành nhiều chỉ đạo, tổ chức nhiều hội nghị chỉ đạo, tuyên truyền… trong đó có yêu cầu các địa phương tăng cường giám sát, công bố dịch kịp thời, tổ chức tiêu hủy đúng quy định, vệ sinh môi trường và chuẩn bị tái đàn.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng yêu cầu Cục Chăn nuôi và Thú y tăng cường các đoàn công tác, bám sát tình hình cơ sở để giải quyết dứt điểm sớm tình hình dịch bệnh, tránh gây ra hậu quả nặng nề như năm 2019-2020.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặc biệt yêu cầu các địa phương khẩn trương kiện toàn hệ thống thú y, nhất là cấp xã, để đảm bảo kiểm soát dịch hiệu quả.

Một bước tiến quan trọng là Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới nghiên cứu thành công vaccine dịch tả lợn châu Phi. Tuy nhiên, việc tiêm phòng vaccine hiện mới được phép trên lợn thịt. Bộ đang hoàn tất quy trình để sớm tiêm đồng bộ trên cả lợn nái và lợn đực, đem lại hiệu quả phòng chống dịch bệnh cao nhất. Dự kiến, vaccine cho đối tượng này sẽ có từ tháng 10 năm nay.

Bộ sẽ đẩy mạnh truyền thông để người chăn nuôi đẩy mạnh chăn nuôi an toàn sinh học, tiêu hủy xác động vật an toàn; hiểu rõ về hiệu quả và đối tượng tiêm của vaccine, tránh tình trạng sử dụng sai đối tượng tiêm như đã từng xảy ra tại một số nơi, làm ảnh hưởng tới niềm tin của nông dân và doanh nghiệp.

Phóng viên: Mới đây, Mỹ công bố áp thuế đối ứng 20% đối với hàng hóa Việt Nam; trong đó có các mặt hàng nông, lâm, thủy sản. Thứ trưởng đánh giá thế nào về mức thuế này và ngành nông nghiệp đang chuẩn bị ứng phó ra sao? 

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Mức thuế 20% từ phía Mỹ là thách thức không nhỏ, nhưng không bi quan. Một số mặt hàng như thủy sản sẽ chịu tác động rõ rệt, đặc biệt là tôm và cá tra – hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang Mỹ.

Trước tình hình này, không còn cách nào khác là phải tái cơ cấu thị trường xuất khẩu; tổ chức sản xuất trong nước với giá thành tốt nhất, đáp ứng được các tiêu chí về an toàn thực phẩm.

Điển hình thị trường châu Âu đang có mức tăng trưởng khá mạnh, châu Phi tăng gần gấp đôi, thị trường Halal cũng đã có những sản phẩm xuất khẩu bước đầu… Các doanh nghiệp lớn sẽ tiếp tục tập trung và khai phá các thị trường này để giảm áp lực vào thị trường Mỹ khi bị áp thuế đối ứng. Bộ sẽ tiếp tục chủ động có các kịch bản để đạt kim ngạch xuất khẩu 65 tỷ USD, phấn đấu 70 tỷ USD năm 2025.

Một hướng nữa là đầu tư ra nước ngoài. Thủ tướng Chính phủ vừa qua đã dẫn các đoàn doanh nghiệp đầu tư sản xuất tại các quốc gia có điều kiện thuận lợi như châu Phi hay Brazil. Đây là chiến lược lâu dài, giúp giảm chi phí về logistics, hạ giá thành sản xuất với công nghệ cao… và tận dụng các ưu đãi về thuế quan.

Lợi thế nông, lâm, thủy sản Việt Nam rất lớn. Nếu phát huy được cả trong nước và quốc tế thì lợi thế quốc gia về nông nghiệp sẽ được phát huy một cách toàn diện hơn và sâu sắc hơn, hiệu quả hơn.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn những chia sẻ của Thứ trưởng!