Phát triển đô thị phù hợp mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp

Để thực hiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực quy hoạch, đô thị, hạ tầng kỹ thuật khi triển khai, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Xây dựng chủ động định hướng tổng thể về quan điểm, mục tiêu phát triển đô thị phù hợp mô hình mới này nhằm phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn cho biết, Bộ Xây dựng định hướng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật theo hướng mở, linh hoạt và sẽ sớm ban hành các thông tư, hướng dẫn các địa phương thực hiện hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong các lĩnh vực quy hoạch, phát triển đô thị, hạ tầng kỹ thuật với mục tiêu triển khai hiệu quả các chủ trương, định hướng của Đảng, Quốc hội, Chính phủ về thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Việc chủ động nhận diện khó khăn, vướng mắc và đề xuất, kiến nghị giải pháp về quy hoạch đô thị, phát triển đô thị, phát triển hạ tầng kỹ thuật mang tính hệ thống để thực hiện phù hợp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng rất cần thiết để việc hoàn thiện chính sách sát với nhu cầu thực tiễn.

Thời điểm hiện tại, cả nước có 900 đô thị từ loại loại V đến loại đặc biệt. Trong mỗi tỉnh, các đô thị gắn với đơn vị hành chính cấp huyện hoặc cấp xã. Phạm vi ranh giới đô thị là ranh giới hành chính hoặc bao gồm cả khu vực dự kiến phát triển mở rộng. Trong phạm vi ranh giới này sẽ xác định chủ thể chịu trách nhiệm thực hiện và quản lý phát triển đô thị, kiến trúc cảnh quan, quản lý và cung cấp các dịch vụ hạ tầng đô thị. Các đô thị có thể tách rời cũng có tiếp giáp liền kề.

Dự kiến sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, khái niệm chung về đô thị sẽ có sự thay đổi; trong đó, cấp cơ sở gồm khoảng hơn 700 phường có quy mô khác nhau về diện tích, dân số, mật độ dân số. Mỗi tỉnh sẽ gồm nhiều phường, xã và vẫn sẽ có các khu vực đô thị hóa. Mỗi khu vực đó có thể bao gồm 1 hoặc nhiều phường liền kề, mỗi phường có quy mô, tính chất, vai trò khác nhau.

Như vậy, công tác quản lý nhà nước về quy hoạch, phát triển đô thị, phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị… khi toàn quốc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp cũng sẽ có những thay đổi.

Đáng chú ý, việc xác định các loại quy hoạch, cấp quy hoạch khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp là rất cần thiết. Do đó, cần có sự tham mưu hướng dẫn phân cấp thẩm quyền trong lĩnh vực quy hoạch, hướng dẫn thực hiện các phương án tổ chức hệ thống hạ tầng kỹ thuật thống nhất và đồng bộ nhằm đảm bảo công tác quản lý, kiểm soát hiệu quả không gian phát triển đô thị, phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Lãnh đạo Sở Xây dựng nhiều địa phương cho rằng, cần thiết đánh giá trình độ chính quyền đô thị các xã, phường sau khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời, kiến nghị Bộ Xây dựng tăng cường tập huấn, trang bị kiến thức, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý quy hoạch, đô thị tại địa phương, đặc biệt là đối với cán bộ cấp xã, phường, có hướng dẫn thực hiện chuyển tiếp các quy hoạch đã, đang lập.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương đề xuất Bộ Xây dựng nghiên cứu, điều chỉnh bộ tiêu chí về phân loại đô thị, cũng như các nội dung về quản lý và cung cấp hạ tầng kỹ thuật, bảo đảm cung cấp đồng bộ hạ tầng đô thị, cũng như các vấn đề phân cấp thẩm quyền đầu tư, quản lý, kiểm tra trong bối cảnh mới.

Ngày 12/4/2025, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 60-NQ/TW tại Hội nghị lần thứ 11 khóa XIII, đề cập đến nhiều nội dung lớn về công tác tổ chức bộ máy nhân sự, sửa đổi Hiến pháp, phương án sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã, đồng ý tổ chức bộ máy chính quyền 2 cấp.