Kiểm soát dịch tả lợn châu Phi: Giải pháp quan trọng là chăn nuôi an toàn sinh học

Hằng Trần/betvisa-888.netanet.vn 17:03' - 05/08/2025
BNEWS Dịch tả lợn châu Phi đang bùng phát ở quy mô rất lớn, đặt ra những lo ngại về khả năng kiểm soát dịch bệnh cũng như sự bền vững của ngành chăn nuôi lợn.
Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch xã Thung Nai hướng dẫn người dân rắc vôi bột để khử trùng chuồng trại. Ảnh: Thanh Hải - TTXVN

Dịch tả lợn châu Phi đang bùng phát ở quy mô rất lớn, lan khắp cả nước gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới ngành chăn nuôi, đặc biệt nguồn cung thịt lợn. Dù dịch không mới, song tính chất phức tạp, khả năng lây lan cao khiến hầu hết địa phương không thể khẳng định mình “an toàn tuyệt đối”. Điều này đặt ra những lo ngại về khả năng kiểm soát dịch bệnh cũng như sự bền vững của ngành chăn nuôi lợn (chiếm tới 65% sản lượng thịt trong khẩu phần ăn của người Việt).

Đầu năm 2025, dịch tả lợn châu Phi chỉ xuất hiện tại một số địa phương với quy mô nhỏ, nhưng đến tháng 5, số ổ dịch tăng lên gần 300, lợn chết và buộc tiêu hủy đã vượt 20.000 con. Giữa tháng 7, Bộ Nông nghiệp và Môi trường thông tin cả nước có 514 ổ dịch tại 28/34 tỉnh, thành, hơn 30.000 con lợn bị tiêu hủy. Đến ngày 1/8, dịch đã bùng phát tại 33/34 tỉnh, thành phố, với tổng cộng 972 ổ dịch ở 718 xã, phường, khiến hơn 100.000 con lợn mắc bệnh, chết hoặc bị tiêu hủy.

Nguyên nhân dẫn đến dịch lan rộng, theo ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam do chăn nuôi an toàn sinh học chưa được thực hiện, đặc biệt ở khu vực chăn nuôi nhỏ lẻ xen kẽ trong khu dân cư. Mầm bệnh tồn tại nhiều trong môi trường, chỉ cần sơ hở là virus xâm nhập trở lại. Ông Dương cho rằng, vaccine hiện không thể thay thế hoàn toàn vì chỉ áp dụng với lợn thịt, chưa bảo hộ đầy đủ các nhóm lợn giống hoặc nái.

Các chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, do thời tiết nắng nóng kéo dài đã làm giảm sức đề kháng của đàn vật nuôi. Bên cạnh đó, điều kiện chăn nuôi nhỏ lẻ, chưa đảm bảo an toàn sinh học, cùng với việc mầm bệnh đang tồn tại trong môi trường khiến dịch bệnh dễ phát sinh. Bên cạnh đó, hiện tại vaccine dịch dịch tả lợn châu Phi là vaccine nhược độc, chưa được triển khai tiêm rộng rãi trên cả nước nên nguy cơ dịch tiếp tục bùng phát là rất cao.

Lý do nữa khiến dịch bệnh khó kiểm soát là sự thiếu ý thức của người dân. Nhiều hộ chăn nuôi vẫn thờ ơ với việc tiêm phòng. Mặc dù vaccine đã được triển khai, nhưng đến nay chỉ có hơn 1 triệu con lợn được tiêm, chiếm chưa đến 3,5% tổng đàn. Một bộ phận người chăn nuôi ý thức chưa cao, còn mua bán, vận chuyển, giết mổ tiêu thụ heo bệnh hoặc vứt xác lợn chết ra môi trường, kèm theo thời tiết diễn biến bất thường, mưa lớn nhiều ngày làm mầm bệnh phát tán theo nguồn nước, côn trùng… khiến dịch bệnh lây lan nhanh trên diện rộng.

Theo Cục Chăn nuôi - Thú y, virus ASF (dịch tả lợn châu Phi) có sức đề kháng cao và sự xuất hiện của chủng virus mới tái tổ hợp, không có phác đồ điều trị hiệu quả. Biện pháp phòng bệnh chủ yếu là thực hiện giám sát, phát hiện sớm, cách ly tiêu hủy và áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học...

 

Trước tình hình trên, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Thường trực các Tỉnh ủy, Thành ủy trực thuộc Trung ương tổ chức quán triệt, triển khai và lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền địa phương thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch theo đúng Chỉ thị số 34-CT/TW, ngày 20/5/2019 của Ban Bí thư về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống, khống chế bệnh dịch tả lợn châu Phi; quy định của Luật Thú y và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Thú y; Nghị định số 116/2025/NĐ-CP ngày 5/6/2025 của Chính phủ quy định về chính sách hỗ trợ khắc phục dịch bệnh động vật; Công điện số 31/CĐ-TTg ngày 4/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm; Công điện số 109/CĐ-TTg ngày 16/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Bên cạnh đó, chỉ đạo cấp ủy, chính quyền địa phương kịp thời bố trí kinh phí, nguồn lực đầy đủ và tổ chức thực hiện có hiệu quả các nội dung Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi giai đoạn 2020 - 2025.

Cùng với đó, khẩn trương chỉ đạo, kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy và tăng cường năng lực cho cơ quan quản lý chuyên ngành chăn nuôi và thú y tại địa phương theo đúng chủ trương của Đảng, quy định của Luật Thú y và Đề án "Tăng cường năng lực hệ thống cơ quan quản lý chuyên ngành thú y các cấp, giai đoạn 2021 - 2030" theo Quyết định số 414/QĐ-TTg ngày 22/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Đồng thời quan tâm bố trí nhân viên thú y xã phường, thú y cơ sở với vai trò tiên phong trong công tác phòng, chống dịch, giám sát, phát hiện sớm dịch bệnh, công bố dịch bệnh theo quy định, xử lý kịp thời ổ dịch.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến Phùng Đức Tiến cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã ban hành nhiều chỉ đạo, tổ chức nhiều hội nghị chỉ đạo, tuyên truyền…; trong đó, có yêu cầu các địa phương tăng cường giám sát, công bố dịch kịp thời, tổ chức tiêu hủy đúng quy định, vệ sinh môi trường và chuẩn bị tái đàn. 

Bộ cũng yêu cầu Cục Chăn nuôi và Thú y tăng cường các đoàn công tác, bám sát tình hình cơ sở để giải quyết dứt điểm sớm tình hình dịch bệnh, tránh gây ra hậu quả nặng nề như năm 2019-2020. Đặc biệt, Bộ yêu cầu các địa phương khẩn trương kiện toàn hệ thống thú y, nhất là cấp xã, để đảm bảo kiểm soát dịch hiệu quả.

Một bước tiến quan trọng là Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới nghiên cứu thành công vaccine dịch tả lợn châu Phi. Tuy nhiên, việc tiêm phòng vaccine hiện mới được phép trên lợn thịt. Bộ đang hoàn tất quy trình để sớm tiêm đồng bộ trên cả lợn nái và lợn đực, đem lại hiệu quả phòng chống dịch bệnh cao nhất. Dự kiến, vaccine cho đối tượng này sẽ có từ tháng 10 năm nay.

Bộ sẽ đẩy mạnh truyền thông để người chăn nuôi đẩy mạnh chăn nuôi an toàn sinh học, tiêu hủy xác động vật an toàn; hiểu rõ về hiệu quả và đối tượng tiêm của vaccine, tránh tình trạng sử dụng sai đối tượng tiêm như đã từng xảy ra tại một số nơi, làm ảnh hưởng tới niềm tin của nông dân và doanh nghiệp.

Các chuyên gia cho rằng, giải pháp quan trọng để kiểm soát dịch bệnh là chăn nuôi an toàn sinh học, không chỉ ở quy trình kỹ thuật mà còn ở ý thức người chăn nuôi. Các trang trại lớn, biệt lập kiểm soát được con người, khí hậu, thức ăn, nguồn nước và cách ly lao động sẽ phòng dịch tốt hơn.

Trong khi đó, nông hộ nhỏ lẻ khó đảm bảo các tiêu chuẩn này và thiếu ý thức phòng dịch. Một kênh nguy hiểm khác: Giết mổ nhỏ lẻ chưa kiểm soát, thịt lợn bệnh hoặc xác lợn vứt ra môi trường đều làm virus lan rộng. Các hình thức tiêu hủy hiện nay như đốt hay chôn vẫn chưa có giải pháp triệt để, cần nghiên cứu xử lý phù hợp hơn.

Về tái đàn, các chuyên gia khuyến cáo, không nên chạy theo phong trào “bằng mọi giá”. Chỉ tái đàn khi đủ điều kiện an toàn dịch bệnh; nếu nóng vội, nguy cơ thiệt hại sẽ lớn hơn. Thời điểm cuối năm, dịch thường diễn biến phức tạp do thời tiết thuận lợi cho virus phát triển và mật độ tái đàn cao, Do vậy, các cơ quan quản lý cấp địa phương cần tăng cường tuyên truyền, giám sát, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi giấu dịch, bán tháo lợn bệnh, không tuân thủ quy định thú y.

>>> Nguyên nhân nào khiến dịch tả lợn châu Phi có chiều hướng gia tăng?

 

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục