Halal – Lối mở mới cho nông sản Việt ra thế giới

Đây là thị trường tiềm năng với mức tăng trưởng 2,9%/năm. Hồi cuối năm 2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác thương mại với các quốc gia Trung Đông, mở ra cơ hội mới cho hàng hóa Việt Nam tiến vào thị trường Halal. Điều này tạo nhiều động lực và cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có các ngành hàng nông nghiệp.

Theo ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các sản phẩm thâm nhập vào thị trường Halal phải đảm bảo yêu cầu luật của cộng đồng người Hồi giáo; trong đó, chủ yếu là yêu cầu đối với các mặt hàng mỹ phẩm, thực phẩm,… Nhu cầu sử dụng nguồn thực phẩm của thị trường các quốc gia Hồi giáo tạo nhiều cơ hội cho nông sản, thủy sản và thực phẩm Việt Nam.

Cho đến thời điểm này, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cũng trong quy trình hoàn tất các thủ tục và công nghệ để đưa sản phẩm thủy sản vào thị trường Halal.

Theo bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng thư kí Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam cũng đã có chiến lược mở rộng thị trường mới để tránh được những rủi ro khi phụ thuộc vào một thị trường hay một vài thị trường truyền thống. Trong các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản, hiện có Tập đoàn Minh Phú được cấp Chứng nhận Halal và đang đẩy mạnh xuất khẩu tôm vào thị trường này. Ngoài ra còn có Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn, Công ty cổ phần Biển Đông cũng đang đẩy mạnh xuất xuất khẩu vào thị trường này, song song với các thị trường truyền thống.

Đại diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cũng cho biết thêm, các tiêu chuẩn sản xuất của Việt Nam như VietGAP, GlobalGAP và HACCP có sự hài hòa với các tiêu chuẩn Halal, tạo cơ sở cho tiến trình xin cấp Chứng nhận Halal. Việt Nam cũng đang tăng cường quan hệ đối tác với các cơ quan cấp phép Halal tại các nước OIC (Tổ chức hợp tác Hồi giáo 57 thành viên). Các thỏa thuận gần đây giữa các cơ quan quản lý Halal của Việt Nam, Malaysia và Indonesia nhằm tiến tới sự công nhận lẫn nhau về chứng chỉ Halal và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tiếp cận thị trường.

Không riêng các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm nông nghiệp, hiện nhiều doanh nghiệp trong ngành thực phẩm cũng đã có Chứng nhận Halal và xuất khẩu vào thị trường này. Theo ghi nhận của Hội Lương thực thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều doanh nghiệp thực phẩm lớn như Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk), Công ty cổ phần Bibica, Công ty cổ phần Thực phẩm Cholimex… đã xuất khẩu sang thị trường Hồi giáo từ nhiều năm nay; trong đó, nổi bật là Vinamilk đã thành công chinh phục người tiêu dùng Trung Ðông bằng những sản phẩm Halal chất lượng, đáp ứng đầy đủ tiêu chí, yêu cầu của thị trường này.

Thị trường Halal có tầm quan trọng tương đương với nhiều thị trường truyền thống bời sức tiêu dung lớn của người dân tại thị trường này. Theo ông  Lê Châu Hải Vũ; Chuyên gia tư vấn và cải tiến (Bộ Công Thương), Chứng nhận Halal là tấm giấy thông hành bắt buộc các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu lương thực, thực phẩm phải có khi muốn tiến vào thị trường các quốc gia Hồi giáo. Các sản phẩm sau khi được chứng nhận Halal sẽ có được những lợi ích như đáp ứng được các yêu cầu khi xuất khẩu vào các quốc gia Hồi giáo và khách hàng Hồi giáo. Sản phẩm có chứng nhận Halal sẽ được người Hồi giáo tin tưởng mua, sử dụng mà không phải do dự. Ngoài ra, những sản phẩm có chứng nhận không những tiếp cận thị trường Hồi giáo dễ dàng hơn mà còn tạo niềm tin với người tiêu dùng toàn cầu. Đây là điều kiện tiên quyết để tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế và được phép phân phối tại các hệ thống siêu thị, điểm bán lẻ tại các nước Hồi giáo.

Với tiềm năng của thị trường Halal, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của Việt Nam xem đây vừa là động lực, vừa là thách thức đối với doanh nghiệp trong chiến lược chinh phục thị trường mới, tăng cơ hội mang kim ngạch về cho Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Hà, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp Việt Nam nhận xét, thị trường Halal quả thực là một thị trường đầy tiềm năng trong tương lai. Muốn chinh phục thị trường này, các doanh nghiệp cũng phải bắt tay nhau triển khai mô hình chuỗi giá trị khép kín từ bao tiêu sản phẩm, chuẩn hóa chất lượng, ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc cho đến xuất khẩu và phát triển thị trường.

Theo ông Hà, việc đầu tư vào hệ thống chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế như Halal, GlobalGAP hay ISO là con đường tất yếu nếu muốn nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt. Các tiêu chuẩn này không chỉ để đáp ứng cho các yêu cầu xuất khẩu mà còn để xây dựng thương hiệu nông sản Việt chất lượng cao, uy tín trên các thị trường khó tính. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu thị trường, xây dựng quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn Halal, đồng thời đẩy mạnh quảng bá thương hiệu để nâng cao giá trị, độ tin cậy và khả năng cạnh tranh mới có thể khai thác tốt tiềm năng của nhóm thị trường này.