Có thực trạng lợi dụng quy định về tự công bố chất lượng sữa

Chiều 6/5, tại họp báo Chính phủ thường kỳ, đại diện các bộ, ngành đã thông tin liên quan đến việc đấu tranh, triệt phá các đường dây sản xuất sữa, thực phẩm, thuốc giả,... cũng như công tác quản lý và giải pháp trong thời gian tới.

Thiếu tướng Hoàng Anh Tuyên, Phó Chánh Văn phòng, Người phát ngôn Bộ Công an cho biết, vừa qua lực lượng Công an đã tập trung điều tra, triệt phá nhiều đường dây, trong đó có 3 vụ lớn: vụ án sản xuất, buôn bán, tiêu thụ sữa bột giả với số lượng lớn trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh lân cận (đã khởi tố 15 đối tượng liên quan); Công an tỉnh Thanh Hóa vừa triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc tân dược giả với qui mô lớn trên phạm vi toàn quốc; vụ án sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe, sử dụng phiếu kết quả thử nghiệm giả mạo để đưa sản phẩm ra thị trường, xảy ra tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn công nghệ Herbitech.

Cũng tại họp báo, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đánh giá, vụ việc sữa giả xảy ra thời gian qua thực sự rất nghiêm trọng, đặc biệt là các sản phẩm liên quan trực tiếp đến trẻ nhỏ và người bệnh, những đối tượng cần bảo đảm dinh dưỡng đặc biệt. Đây là vấn đề vi phạm đạo đức kinh doanh rất nghiêm trọng của các tổ chức, cá nhân đã vì lợi nhuận mà bất chấp, bắt tay nhau thiết lập đường dây có tổ chức để trục lợi trong thời gian dài. Họ đã bất chấp quy định của pháp luật, coi thường sức khỏe của người dân để thu lợi. Đây là những hành vi rất đáng lên án và cần xử lý nghiêm để làm bài học cho các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, chúng ta có 3 dạng thực phẩm bổ sung, thực phẩm dinh dưỡng và thực phẩm chuyên biệt. Theo quy định tại Luật An toàn thực phẩm năm 2010 và Nghị định số 15 năm 2018, sản phẩm thực phẩm bổ sung được phép tự công bố còn thực phẩm dinh dưỡng, đặc biệt là sữa dinh dưỡng trẻ em, phải đăng ký bản công bố sản phẩm. Chủ trương tự công bố nhằm cắt giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp. Đây cũng là hướng quản lý tiếp cận với cách quản lý tiên tiến.

“Tuy nhiên trong thực tế, một số tổ chức, cá nhân đã lợi dụng cơ chế này để sản xuất, kinh doanh sản phẩm kém chất lượng”, Thứ trưởng cho biết.

Ngay sau khi phát hiện vụ việc, Bộ Y tế đã ban hành Công văn 832 ngày 23/4/2025 chỉ đạo các tỉnh, thành phố rà soát, kiểm tra và phối hợp với cơ quan có thẩm quyền, địa phương tiến hành thu hồi 12 sản phẩm thực phẩm dinh dưỡng dạng sữa bột là hàng giả, phối hợp với Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an xử lý theo quy định; đồng thời khuyến cáo người dân không nên sử dụng 72 sản phẩm sữa đang được tiếp tục điều tra cho đến khi có kết luận cuối cùng của Bộ Công an.

Trong năm 2024, toàn ngành y tế đã kiểm tra 354.820 cơ sở, phát hiện 22.073 cơ sở vi phạm về an toàn thực phẩm, chiếm 6,22% so với số cơ sở được kiểm tra. Đã xử lý 9.043 cơ sở, chiếm 41% số cơ sở vi phạm, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2023, trong đó phạt tiền 6.658 cơ sở với số tiền 33 tỷ đồng.

Ngành y tế đã ban hành đầy đủ các thông tư, trình Chính phủ các nghị định có liên quan. Theo Nghị định số 15, việc quản lý thực phẩm chức năng liên quan đến cả Bộ Công Thương, thậm chí cả Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Trong đó, về quản lý, giám sát, phần lớn Bộ Y tế đã phân cấp, ủy quyền cho các tỉnh, thành phố, các Sở Y tế. Bộ Y tế chỉ quy định về tiêu chí, tiêu chuẩn.

Vừa qua, xảy ra một số vụ việc, Thứ trưởng cho rằng có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan là do ý thức của người tham gia kinh doanh, đạo đức của họ, lợi dụng sức khỏe của người dân để trục lợi.

“Bên cạnh đó, chúng ta đang tiến tới lộ trình quản lý tiên tiến nên một số sản phẩm chúng ta để các doanh nghiệp, cá nhân tự công bố. Lợi dụng quy định này, một số tổ chức, cá nhân tự công bố chất lượng và quảng bá nhiều sản phẩm không đúng sự thật. Trong khi đó, nguồn lực để giám sát vẫn mỏng và chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế”, ông Trần Văn Thuấn cho biết.

Thời gian tới, để khắc phục bất cập này, Bộ Y tế đã và đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Công an, Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng triển khai thực hiện. Tiếp theo, Bộ Y tế đã trình Chính phủ ban hành Luật Dược sửa đổi, sắp tới sẽ tiếp tục trình Chính phủ ban hành Luật An toàn thực phẩm sửa đổi cùng với các nghị định có liên quan.

Trong quá trình thực hiện xây dựng Luật, Nghị định, Thông tư, Bộ Y tế sẽ phối hợp với các bộ, ban, ngành liên quan và các doanh nghiệp để quản lý chặt chẽ nhất các sản phẩm này nhằm bảo vệ sức khỏe của người dân.