Cạnh tranh xuất khẩu trên thị trường gạo Đông Nam Á

Xuân Giao (P/v TTXVN tại Tokyo) 06:30' - 11/04/2025
BNEWS Theo trang mạng Nikkei Asia, giá gạo tại các thị trường Đông Nam Á đang giảm mạnh do tình trạng cung vượt cầu, sau khi Ấn Độ nối lại hoạt động xuất khẩu lương thực chủ chốt này.

Theo Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan, giá gạo trắng xuất khẩu của Thái Lan là 412 USD/tấn trong tháng này, giảm 31% so với mức 599 USD/tấn của năm ngoái. Đây là mức giảm mạnh nhất trong tháng Tư kể từ 11 năm qua.

Tháng 9/2024, New Delhi đã dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu đối với gạo trắng không phải loại basmati, vốn được áp dụng từ tháng 7/2023. Tháng 3/2025, Ấn Độ cũng bắt đầu cho phép xuất khẩu loại gạo tấm giá rẻ.

Hầu hết các nhà phân tích cho rằng giá gạo trắng trên thị trường quốc tế sẽ tiếp tục giảm. Thái Lan là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới tính theo khối lượng, theo số liệu từ mùa vụ 2022-2023. Nông nghiệp chiếm chưa đến 10% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), nhưng việc nông dân Thái Lan không muốn trồng lúa sẽ ảnh hưởng đến an ninh lương thực trong và ngoài nước.

Tháng trước, khoảng 300 nông dân đã biểu tình tại Bangkok, kêu gọi chính phủ hành động để giải quyết tình trạng giá gạo giảm mạnh. Một tấm biển tại cuộc tuần hành ghi dòng chữ: “Nếu ruộng lúa chết, đất nước sẽ chết”. 

 

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, chiếm 40% thị phần toàn cầu. Xuất khẩu gạo từ Ấn Độ vượt qua xuất khẩu của Thái Lan và Việt Nam cộng lại.

Các biện pháp do các quốc gia nhập khẩu thực hiện cũng đang gây tổn hại cho nông dân ở Thái Lan. Indonesia, quốc gia tiêu thụ gạo lớn thứ tư thế giới, sẽ ngừng nhập khẩu gạo trong năm nay. Tổng thống Prabowo Subianto, người nhậm chức vào tháng 10/2024, đang thúc đẩy phát triển nông nghiệp để thực hiện lời cam kết đạt được khả năng tự cung tự cấp lương thực vào đầu năm 2026.

Trong khi đó, Philippines đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về an ninh lương thực vào tháng 2/2025 nhằm kiểm soát lạm phát. Chính phủ nước này đã tung gạo dự trữ ra thị trường nhằm hạ giá. Trong những tuần gần đây, có vẻ như ngày càng có nhiều nhà nhập khẩu gạo ở Philippines cố gắng đàm phán để giảm giá.

Nhà phân tích cao cấp Tetsuya Kaneko tại Viện nghiên cứu Marubeni cho biết: “Vì gạo là lương thực chính ở Đông Nam Á, giá gạo ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân”. Nhà phân tích này nói thêm rằng: “Với xu hướng các nước nhập khẩu cải thiện khả năng tự cung tự cấp, khối lượng xuất khẩu từ các nước như Thái Lan và Việt Nam sẽ phải đối mặt với áp lực giảm trong trung và dài hạn”.

Nhật Bản, quốc gia đang đối mặt với tình trạng thiếu gạo lịch sử, đã tổ chức một hội chợ thực phẩm quốc tế vào tháng Ba vừa qua, nơi Chính phủ Thái Lan quảng bá gạo của mình. Tuy nhiên, khác với Thái Lan và Việt Nam – nơi gạo hạt dài là loại phổ biến – Nhật Bản chủ yếu tiêu thụ các giống gạo hạt ngắn. Sự khác biệt này là một yếu tố chính giải thích cho phần lớn sự chênh lệch giữa ba thị trường.

Kenichi Shimomura, người đứng đầu bộ phận châu Á-Nhật Bản tại công ty tư vấn Roland Berger của Đức cho biết, nhu cầu gạo của Nhật Bản hiện cao hơn mức từng được chứng kiến trong thời kỳ thiếu gạo vào đầu những năm 1990. Nhật Bản đã nhập khẩu gạo Thái Lan trong trường hợp khẩn cấp vào thời điểm đó. Chuyên gia Shimomura nhận định: “Điều quan trọng là gạo nhập khẩu có thể rẻ hơn bao nhiêu so với gạo Nhật Bản”.

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục