Căng thẳng khoáng sản quan trọng: “Cơn đau đầu” mới của các nhà cung ứng trung tâm dữ liệu AI

Xuân Giao/betvisa-888.netanet.vn 06:30' - 14/06/2025
BNEWS Kể từ tháng 4/2025, Trung Quốc bắt đầu siết chặt kiểm soát đối với các khoáng sản quan trọng được sử dụng trong sản xuất công nghệ, giữa lúc căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang.

Theo trang mạng Nikkei Asia, các công ty công nghệ đang xây dựng trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI) cho Nvidia, Amazon và Google đang phải “nín thở” chờ đợi sự đột phá từ các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung, trong bối cảnh kho dự trữ khoáng sản thiết yếu của họ đang cạn kiệt nhanh chóng.

Kể từ tháng 4/2025, Trung Quốc bắt đầu siết chặt kiểm soát đối với các khoáng sản quan trọng được sử dụng trong sản xuất công nghệ, giữa lúc căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang. Giá các nguyên liệu này đã tăng vọt và nguồn cung những vật tư liên quan, như kem hàn nhiệt độ thấp, hiện chỉ đủ dùng trong vài tuần, theo tiết lộ từ một số giám đốc điều hành chia sẻ với Nikkei Asia.

Kem hàn nhiệt độ thấp: "Mắt xích" sống còn

Theo các nhà cung ứng, kem hàn nhiệt độ thấp là vật liệu không thể thiếu để gắn linh kiện lên bảng mạch in và mô-đun tản nhiệt - những bước then chốt trong quy trình sản xuất phần cứng AI. Thành phần chính của vật liệu này là hợp kim giữa thiếc và bitmut, trong đó bitmut là loại khoáng sản đang bị Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt.

 
“Lượng tồn kho kem hàn nhiệt độ thấp của chúng tôi - cực kỳ quan trọng cho việc sản xuất máy chủ AI và giải pháp tản nhiệt - đang xuống mức báo động”, lãnh đạo từ một công ty cung cấp cho Nvidia, Amazon và Google chia sẻ. “Trung Quốc không cấm xuất khẩu hoàn toàn, nhưng quy trình xét duyệt kéo dài đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng. Chúng tôi có tích trữ một số hàng tồn kho, nhưng chỉ đủ dùng khoảng 1,5 tháng nữa. Giờ chỉ còn biết trông chờ vào cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ đem lại thỏa thuận thuận lợi”.

Các đại diện thương mại hàng đầu của hai nước đã tham dự vòng đàm phán thứ hai tại London (Anh) trong hai ngày 9-10/6, để thảo luận về quan hệ thương mại song phương, Ngày 10/6, hai nước công bố rằng đã đạt được một thỏa thuận khung liên quan đến các khoáng sản và chất bán dẫn (chip) quan trọng. Tuy nhiên, chi tiết cụ thể vẫn chưa được tiết lộ.

Một giám đốc điều hành khác của cùng nhà cung ứng nói trên cho biết, công ty của ông kỳ vọng vào khả năng cải thiện từ đàm phán Mỹ-Trung. Ông nói: “Những vấn đề như thế này có thể được giải quyết chỉ bằng một vài lời nói của các chính trị gia”.

Tìm kiếm vật liệu thay thế càng thêm tốn kém

Một lãnh đạo công ty cung ứng giải pháp tản nhiệt cho Nvidia và AWS tiết lộ, từ tháng 4/2025 đến nay, công ty của ông đã tìm cách thay thế kem hàn bitmut nhưng kết quả không như mong đợi. Ông chia sẻ: “Chúng tôi không dự trữ từ trước nên phải mua với giá cao gấp nhiều lần. Vấn đề là, vật liệu thay thế không chứa bitmut lại còn đắt hơn nữa!”.

Bitmut ngày càng được ưa chuộng trong lĩnh vực điện tử vì tính độc thấp và nhiệt độ nóng chảy thấp, giúp tiết kiệm năng lượng sản xuất. Theo nghiên cứu của Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc hiện chiếm đến 69% sản lượng bitmut toàn cầu. Kem hàn chứa bitmut còn là thành phần thiết yếu trong các mô-đun quản lý nhiệt - bộ phận quan trọng của siêu máy tính và trung tâm dữ liệu AI.

Dữ liệu từ Refinitiv cho thấy, giá bitmut toàn cầu, bên ngoài Trung Quốc, đã tăng 460% kể từ đầu năm nay, lên khoảng 35 USD/pound (1 pound = 0,454 kg). Một lãnh đạo cấp cao của Shenmao Technology - nhà sản xuất kem hàn hàng đầu thế giới - chia sẻ: “Hiện nguồn cung kem hàn bitmut từ các trung tâm sản xuất ngoài Trung Quốc đang cực kỳ khan hiếm. Chúng tôi đang nỗ lực tìm nguồn từ Mexico, Việt Nam và các nước khác để đáp ứng nhu cầu”.

"Vũ khí hóa" khoáng sản hiếm: Không phải lần đầu

Đây không phải lần đầu Trung Quốc “vũ khí hóa” các nguồn khoáng sản quan trọng. Cuối năm 2024, Trung Quốc công bố danh mục các kim loại lưỡng dụng - như vonfram, graphite và magie - sẽ bị kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt hơn. Trung Quốc đang nắm vị trí thống trị trong cả hoạt động tinh chế và sản xuất các nguyên tố này.

Các nguồn tin cho biết, hoạt động giám sát của hải quan Trung Quốc đối với các lô hàng có chứa đất hiếm và các kim loại hạn chế khác - bao gồm cả kem hàn nhiệt độ thấp - đã được tăng cường trong tháng qua. Nguồn cung neodymium - nguyên tố làm nam châm vĩnh cửu dùng trong động cơ, loa và nhiều ứng dụng khác - cũng bị ảnh hưởng bởi các biện pháp hạn chế của Trung Quốc.

Cuộc chiến khoáng sản còn kéo dài

Giới quan sát cho rằng đất hiếm và khoáng sản thiết yếu sẽ tiếp tục là mặt trận căng thẳng trong cuộc chiến công nghệ Mỹ - Trung. Trong báo cáo đánh giá chuỗi cung ứng năm 2021, Washington xác định đất hiếm là điểm yếu nghiêm trọng, nhưng đến nay vẫn chưa đạt được tiến triển rõ rệt trong việc đa dạng hóa nguồn cung.

Ông Johnson Deng, đồng Giám đốc điều hành (CEO) của Pegatron - đối tác của Apple và Tesla - cho biết, tình trạng tắc nghẽn nguồn đất hiếm là “nỗi đau thực sự” trong vài tháng qua. “Ngay từ tháng 4/2025, chúng tôi đã phải liên tục trao đổi với khách hàng để thay đổi vật liệu, thiết kế và làm lại quy trình phê duyệt,” ông Deng nói sau cuộc họp cổ đông thường niên tại Đài Bắc (Đài Loan, Trung Quốc). Ông cho biết Pegatron đang cố gắng tìm nguồn cung đất hiếm như neodymium bên ngoài Trung Quốc, ví dụ từ Australia.

Ông Pierre Chen, Chủ tịch sáng lập của Yageo - nhà cung cấp linh kiện cho Apple và Nvidia - cảnh báo, các biện pháp hạn chế này có thể gây gián đoạn chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh, ngành công nghiệp điện tử toàn cầu đang nỗ lực tìm nguồn thay thế.

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục