Số hóa quản lý tài nguyên nước và vận hành hồ chứa

Cục Quản lý tài nguyên nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ số vào quản trị tài nguyên nước, Cục Quản lý tài nguyên nước đã triển khai xây dựng Hệ thống giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước (http://iot.monre.gov.vn/tnn/). 

Theo Cục Quản lý tài nguyên nước, hệ thống này sẽ theo dõi, giám sát trực tuyến các công trình khai thác, sử dụng nước mặt; công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất do Bộ Nông nghiệp và Môi trường cấp phép (giám sát theo giấy phép); thiết kế dựa trên các chuẩn mở để đảm bảo vấn đề kết nối, liên thông, tích hợp và chia sẻ thông tin, dữ liệu với các hệ thống các tỉnh/thành phố trên cả nước. Hệ thống cũng kết nối, liên thông được với hệ thống hiện có về quan trắc lưu lượng, mực nước, chất lượng nước của các hồ chứa thủy lợi, thủy điện thuộc quy trình vận hành liên hồ chứa đã ban hành. Đặc biệt, hệ thống cập nhật tự động hoặc thủ công các thông tin (lưu lượng, mực nước, chất lượng nước và hình ảnh) vào hệ thống phục vụ giám sát, cảnh báo.

Cục Quản lý tài nguyên nước cho biết: Hệ thống giám sát tài nguyên nước đã mang lại những kết quả ban đầu, hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý tại Trung ương và các địa phương. Từ dữ liệu của các công trình kết nối, truyền về Hệ thống giám sát tài nguyên nước Trung ương đã góp phần đắc lực cho công tác quản lý điều hành, ra quyết định phục vụ trong quản lý nhà nước về tài nguyên nước.

Cụ thể, hệ thống thu nhận và lưu trữ dữ liệu từ các trạm quan trắc của các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên nước đảm bảo thuận lợi, hiệu quả, nhanh chóng; tổng hợp, phân tích và xây dựng các biểu đồ, đồ thị liên quan; thống kê dữ liệu theo thời gian, loại hình, theo đơn vị hành chính, lưu vực sông; tìm kiếm và quản lý thông tin; hiện thị các trạm quan trắc trên bản đồ. Hệ thống cũng đưa ra cảnh báo, thông báo khi có dấu hiệu chuẩn bị vượt ngưỡng hoặc khi đã vượt ngưỡng quy định; trích xuất dữ liệu, xây dựng báo cáo về danh sách và thông tin về công trình đã kết nối.

Tính đến tháng 6/2025, hệ thống đã cập nhật được 13.444 giấy phép tài nguyên nước; trong đó có 2.276 giấy phép cấp Bộ và 11.168 giấy phép cấp tỉnh. Ngoài ra, Hệ thống giám sát tài nguyên nước đã có 832 công trình khai thác tài nguyên nước thuộc đối tượng cấp phép của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đăng ký, kết nối truyền dữ liệu về hệ thống.

Cùng với Hệ thống giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước, Cục Quản lý tài nguyên nước cũng đang vận hành quy trình vận hành liên hồ chứa trên nền tảng công nghệ số và IoT. Cụ thể, Cục Quản lý tài nguyên nước đang sử dụng hệ thống thông tin dữ liệu vận hành hồ chứa phục vụ công tác chỉ đạo điều hành (http://quanly.dwrm.gov.vn/hochua).

Hệ thống hiện tại đã tiếp nhận số liệu vận hành của 134 hồ chứa thuộc quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông, bao gồm: sông Hồng, sông Mã, sông Cả, sông Hương, sông Vu Gia - Thu Bồn, sông Trà Khúc, sông Kôn - Hà Thanh, sông Ba, sông Sê San, sông Srepok và sông Đồng Nai.

Những thông tin cần thiết để phục vụ quá trình theo dõi, kiểm tra việc vận hành các hồ theo các quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa, làm cơ sở trong công tác chỉ đạo, điều hành việc vận hành các hồ như: số liệu mực quan trắc nước hồ, lưu lượng đến hồ, lưu lượng xả qua đập, lưu lượng xả qua phát điện; số liệu quan trắc lưu lượng, mực nước và các thời điểm mực nước tại các Trạm thủy văn đạt giá trị mực nước theo các cấp báo động và đạt các giá trị mực nước quy định trong các Quy trình vận hành liên hồ chứa; các bản tin dự báo, cảnh báo…

Các thông tin, số liệu vận hành mà các đơn vị quản lý vận hành các hồ chứa cập nhật lên hệ thống là cơ sở quan trọng trong việc phân tích, đánh giá việc tuân thủ các quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông. Đồng thời là cơ sở để Cục Quản lý tài nguyên nước kịp thời đôn đốc, hướng dẫn các chủ hồ thực hiện nghiêm túc việc vận hành đảm bảo cắt, giảm lũ cho hạ du và phối hợp vận hành, điều tiết hồ chứa đảm bảo cấp nước cho hạ du trong trong mùa cạn, Cục Quản lý tài nguyên nước cho biết.