Sản phẩm OCOP từ đặc sản địa phương đến siêu thị quốc tế

Cho đến nay, không ít sản phẩm OCOP của Việt Nam nằm trên kệ các siêu thị của người nước ngoài thông qua các tập đoàn xuất nhập khẩu nông sản Việt Nam. Đây là lợi thế để sản phẩm OCOP Việt Nam có nhiều cơ hội phát triển hơn nữa.

Cà Mau là tỉnh có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển ngư, nông lâm nghiệp. Những năm qua, tận dụng lợi thế của địa phương, tỉnh Cà Mau đã tạo điều kiện, hỗ trợ người dân và các cơ sở sản xuất, hợp tác xã, doanh nghiệp phát triển nhiều sản phẩm OCOP mang đặc trưng, đặc sản nổi tiếng của vùng đất Cà Mau như: Cá khô bổi, ba khía muối, chả cá phi, dưa bồn bồn, bánh phồng hàu, gạo, chuối sấy… Đặc biệt, các sản phẩm làm từ tôm như: Bánh phồng tôm, tôm khô, tôm rang, chà bông tôm, tôm khô sinh thái, tôm xẻ, tôm khô tách vỏ…

Theo ông Bùi Văn Chương, Giám đốc Hợp tác xã Tân Phát Lợi, Cà Mau, thời gian qua, Hợp tác xã Tân Phát Lợi đã sản xuất và đưa thị trường rất nhiều sản phẩm đặc sản, đặc trưng của vùng đất Cà Mau; trong đó, có nhiều sản phẩm đã đạt 3 sao OCOP cấp tỉnh như: bánh phồng hàu, tôm khô tách vỏ, muối tôm, chà bông tôm. Từ khi tham gia OCOP, giá trị sản phẩm của Hợp tác xã tăng lên rất nhiều so với trước đây. Thời gian tới, Hợp tác xã tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng sản phẩm, mẫu mã, bao bì, sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, tiếp tục tham gia OCOP cho các sản phẩm thế mạnh của Hợp tác xã nhằm từng bước khẳng định thương hiệu trên thị trường.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau cho biết, để phát triển các sản phẩm nông sản, thủy sản chủ lực và sản phẩm OCOP của tỉnh trong thời gian tới, các ngành, địa phương, doanh nghiệp, chủ thể OCOP cần chủ động thực hiện tốt công tác dự báo thị trường; tăng cường đổi mới, áp dụng công nghệ tiên tiến, đặc biệt là công nghệ chế biến sâu nhằm nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng, phát triển sản phẩm đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng và thị trường. Tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến thương mại; mở rộng các điểm trưng bày sản phẩm trên địa bàn tỉnh. Nâng cao về năng lực maketing cho chủ thể OCOP, doanh nghiệp, Hợp tác xã trong việc giới thiệu quảng bá sản phẩm; xây dựng website riêng để quảng bá cho thương hiệu, sản phẩm; chú trọng thực hiện tốt công tác đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng, vị thế các sản phẩm nông sản, thủy sản chủ lực và sản phẩm OCOP của tỉnh Cà Mau trên thị trường.

Còn tại An Giang, sau hơn 5 năm triển khai, toàn tỉnh có 582 sản phẩm OCOP được công nhận tại 102 đơn vị hành chính cấp xã, bình quân đạt 5,7 sản phẩm/đơn vị. Riêng hai năm 2023 và 2024, mỗi năm có hơn 150 sản phẩm mới đạt chuẩn. Sản phẩm OCOP chủ yếu tập trung ở nhóm thực phẩm (506 sản phẩm), tiếp đến là thủ công mỹ nghệ, đồ uống, dược liệu, sinh vật cảnh và dịch vụ du lịch. Nhiều sản phẩm khẳng định được thương hiệu như: Gạo thơm đặc sản, nước mắm Phú Quốc, mật thốt nốt, bắp non đóng hộp... Năm 2025, tỉnh có 14 sản phẩm đạt 5 sao và 1 sản phẩm tiềm năng đạt 5 sao. Đây là minh chứng cho nỗ lực cải tiến chất lượng, truy xuất nguồn gốc, bao bì và tiêu chuẩn quốc tế.

Để phát triển OCOP hiệu quả, tỉnh An Giang xác định vùng nguyên liệu là nền tảng then chốt. Nhiều mô hình liên kết sản xuất - tiêu thụ đã hình thành: Sầu riêng Vĩnh Hòa, xoài keo Cù Lao Giêng, bắp non Antesco, với vùng trồng hơn 7.000ha... giúp nông dân ổn định đầu ra, nâng chuẩn chất lượng sản phẩm. Địa bàn mở rộng tạo điều kiện hình thành vùng sản xuất quy mô lớn, kết nối sản xuất - chế biến - thương mại. Đây là bước đệm để sản phẩm OCOP mang tính đặc trưng địa phương, nhưng vẫn có sức cạnh tranh trên thị trường, ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang chia sẻ.

Với người sản xuất sản phẩm OCOP, nguồn nguyên liệu chất lượng là vấn đề nan giải để tạo ra sản phẩm ngon. Tuy nhiên, hiện nay người sản xuất các dòng sản phẩm này cũng an tâm hơn về khâu nguyên liệu. Bà Lê Thị Bê, chủ thể sản phẩm OCOP 3 sao “Mắm cá đồng tập tàng” tại xã An Biên, tỉnh An Giang cho biết, sau khi sáp nhập An Giang và Kiên Giang, bà không còn lo thiếu nguyên liệu làm mắm như trước. Ước tính, mỗi năm, bà Bê sản xuất 200 - 300kg mắm, thu lợi nhuận khoảng 150 triệu đồng. Trước đây, nguồn cá thiên nhiên khan hiếm khiến nghề làm mắm của gia đình bà gặp khó khăn. Nay có thêm địa bàn khai thác cá đồng, bà dự định mở rộng sản xuất.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, việc thương mại hóa sản phẩm OCOP vẫn còn vướng mắc. Một số chủ thể OCOP sản xuất nhỏ lẻ, đầu tư chưa bài bản, bao bì thiếu chuyên nghiệp, liên kết thị trường yếu; sản phẩm không duy trì được sau công nhận. Qua tìm hiểu từ các chủ thể OCOP, phần đông họ gặp khó khăn về vốn đầu tư bao bì, mẫu mã, cải tiến quy trình sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu. Ông Paule Le, Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Central Retail Việt Nam chia sẻ, sản phẩm OCOP là sản phẩm được người tiêu dùng nước ngoài ưa chuộng, bởi tính đặc trưng vùng miền, và chất lượng cao của mỗi sản phẩm. Các chủ thể sản xuất chỉ cần làm tốt khâu bao bì đóng gói sao cho bắt mắt thì sẽ nhanh chóng đưa sản phẩm OCOP của Việt Nam đến với thị trường nước ngoài.