Quan hệ thương mại Việt Nam - Pháp: Đòn bẩy từ lĩnh vực tiềm năng

Thiết lập quan hệ ngoại giao tháng 4/1973, Việt Nam và Pháp liên tục duy trì mối quan hệ tốt đẹp và phát triển tích cực trên mọi lĩnh vực, nhất là kinh tế, thương mại, đầu tư cũng như hợp tác phát triển. Sau khi ký kết Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược, quan hệ thương mại song phương có themnhiều động lực thúc đẩy tăng trưởng. Đặc biệt, từ năm 2020, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực đã đánh dấu bước tiến mới trong quan hệ thương mại hai bên.

Bởi vậy, việc tham dự Hội nghị Cấp cao Liên Hợp Quốc lần thứ ba hỗ trợ thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững số 14: Bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương, biển và nguồn lợi biển để phát triển bền vững, tiến hành hoạt động song phương tại Pháp của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ tạo đòn bẩy đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới, tương xứng với tiềm năng và vị thế trong khu vực và thế giới.

*Tăng trưởng ấn tượng

Nhận định về quan hệ thương mại Việt Nam- Pháp, ông Vũ Anh Sơn- Tham tán thương mại Việt Nam tại Pháp cho biết, Việt Nam - Pháp thiết lập quan hệ đối tác chiến lược vào năm 2013 và được xem là cú huých cho thương mại hai bên. Từ đó đến nay, kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước đã chứng kiến bước nhảy vọt ấn tượng.

Cụ thể, thương mại giữa Việt Nam và Pháp tăng từ 3,8 tỷ USD năm 2013 lên xấp xỉ 4,1 tỷ USD vào năm 2014. Đến năm 2016, kim ngạch đã chạm mốc 5 tỷ USD và tiếp tục tăng trưởng mạnh để đạt gần 6,5 tỷ USD vào năm 2018. Chỉ sau 5 năm (2013 - 2018), kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Pháp đã tăng gần 70%. Đây không chỉ là minh chứng cho hiệu quả của cơ chế hợp tác cấp cao mà còn cho thấy sự năng động của các doanh nghiệp Việt Nam trong việc tìm kiếm và mở rộng thị phần tại thị trường EU, nhất là Pháp.

Đáng lưu ý, khi Hiệp định EVFTA chính thức có hiệu lực, giai đoạn 2021 - 2024 chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường với kim ngạch xuất khẩu tăng từ 6,1 tỷ lên 7,5 tỷ USD, tương đương mức tăng khoảng 23% so với đầu giai đoạn và đã vượt qua đỉnh trước dịch COVID-19 (6,5 tỷ USD năm 2019).

“EVFTA không chỉ mang lại lợi ích về thuế quan mà còn thúc đẩy cải cách về quy tắc xuất xứ, nâng cao chất lượng quản lý hàng hóa, mở rộng tiếp cận dịch vụ logistics, tài chính và bảo hiểm. Nhờ đó, các mặt hàng chủ lực như điện tử, dệt may, da giày, nông - thủy sản... ngày càng được đón nhận rộng rãi tại Pháp, tạo đà lan tỏa thuận lợi sang nước tại EU”, ông Vũ Anh Sơn nhấn mạnh.

Như vậy, sau 11 năm, từ 2013 - 2024, kim ngạch xuất khẩu Việt Nam sang Pháp đã tăng từ khoảng 3,8 tỷ USD lên 7,5 tỷ USD. Quy mô thương mại song phương nhờ vậy duy trì đà tăng trưởng bền vững với tốc độ tăng trưởng kép bình quân (CAGR) đạt khoảng 6,5% mỗi năm. Đặc biệt, việc Việt Nam và Pháp chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện năm 2024 không chỉ củng cố liên kết chính trị - ngoại giao mà còn khởi động giai đoạn hợp tác kinh tế - thương mại sâu rộng.

Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) cho biết, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Pháp trong khối các nước ASEAN (sau Singapore). Pháp là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam trong khối EU (sau Hà Lan, Đức, Italy). Năm 2024, kim ngạch thương mại hai nước đạt hơn 5,4 tỷ USD tăng 12,9% so với năm 2023; trong đó, Việt Nam xuất khẩu hơn 3,4 tỷ USD, tăng 7,5% và nhập khẩu hơn 2 tỷ USD, tăng 23,1%.

Tính đến hết tháng 4/2025, kim ngạch thương mại hai chiều của Việt Nam và Pháp đạt gần 1,8 tỷ USD tăng 9,7% so với cùng kỳ năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Pháp đạt hơn 1,26 tỷ USD, tăng 19,2%; nhập khẩu từ Pháp đạt hơn 528 triệu USD, giảm 7,9% so với cùng kỳ năm 2024. 

Theo Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, hàng hoá của Việt Nam xuất khẩu sang Pháp tương đối phong phú, đa dạng, bao gồm giày dép; dệt may; đồ gia dụng; hàng nông, lâm, thuỷ sản; đá quý, đồ trang sức; đồ điện, điện tử; dụng cụ cơ khí; gốm sứ các loại; cao su; than đá; đồ chơi, sản phẩm thể thao, giải trí; sản phẩm nhựa; hàng mây tre đan…

Ở chiều ngược lại, hàng hóa nhập khẩu chủ yếu từ Pháp về Việt Nam đa phần là những mặt hàng có giá trị cao, hàm lượng chất xám và công nghệ lớn; trong đó, dược phẩm, máy móc thiết bị và phương tiện vận tải luôn chiếm tỷ trọng đáng kể và kim ngạch nhập khẩu cao.

*Tận dụng lợi thế

Cùng với sản phẩm xuất khẩu truyền thống dệt may, giày dép... các chuyên gia thương mại cho rằng, nhờ lợi thế của Hiệp định EVFTA, nhiều mặt hàng nông sản chủ lực như cà phê, điều, tiêu, gạo và trái cây đã từng bước thâm nhập và hiện diện tại các hệ thống phân phối lớn của Pháp. 

Minh chứng, ngày 2/6 vừa qua, những trái vải tươi đầu tiên của Việt Nam trong mùa vụ 2025 đã đến sân bay quốc tế Paris Charles de Gaulle và có mặt ngay trên kệ siêu thị của Pháp, mở đầu cho chiến dịch xúc tiến tiêu thụ vải Việt Nam tại thị trường Pháp và EU. Lô vải xuất khẩu lần này đều được dán tem truy xuất nguồn gốc, giúp minh bạch thông tin sản phẩm và đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường châu Âu về chất lượng, an toàn thực phẩm và xuất xứ hàng hóa.

Đây là hoạt động xuất khẩu mở màn cho chiến dịch xúc tiến tiêu thụ vải Việt Nam tại thị trường Pháp và EU. Đặc biệt, người tiêu dùng Pháp ngày càng quan tâm đến sản phẩm hữu cơ, thân thiện môi trường, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Đây chính là thế mạnh của Việt Nam với các loại nông sản nhiệt đới như rau củ quả tươi, trái cây (xoài, thanh long, bưởi, vải thiều...), gạo hữu cơ và sản phẩm thuỷ hải sản chất lượng cao như tôm, cá tra, cá ngừ.

Giám đốc điều hành Tập đoàn Carrefour Pháp chia sẻ rằng, gạo và trái cây tươi là hai mặt hàng của Việt Nam có sự thay đổi lớn tại thị trường Pháp những năm gần đây. Nếu như trước kia, gạo Việt chỉ có mặt tại những cửa hàng và hệ thống siêu thị nhỏ nhưng hiện nay đã đủ tiêu chuẩn để vào được hệ thống siêu thị của Pháp là Carrefour và được bán trong 250 đại siêu thị.

Hơn nữa, theo lộ trình của EVFTA, năm 2020 khi Hiệp định có hiệu lực, 86% dòng thuế xuất khẩu vào thị trường châu Âu được xóa bảo và sẽ cho phép xóa bỏ 99% thuế suất này từ năm 2027. Đây là cơ hội chưa từng có để tăng cường quan hệ thương mại trong lĩnh vực nông sản thực phẩm giữa Pháp với Việt Nam. 

Theo ông Vũ Anh Sơn, bằng việc đổi mới cách tiếp cận, quảng bá hàng Việt, Thương vụ đã liên tục triển khai các hoạt động sâu và rộng hướng tới Đề án thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tham gia trực tiếp mạng phân phối nước ngoài với hàng loạt Tuần hàng được tổ chức tại những đại siêu thị lớn nhất tại Pháp. 

Đánh giá về ý nghĩa của chương trình Tuần hàng Việt Nam tại Pháp tổ chức tại hệ thống siêu thị Carrefour (Pháp), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng, đây chính là viên gạch đầu tiên cho cầu nối quan trọng, đưa hàng hóa Việt Nam đến với người tiêu dùng Pháp và Carrefour không đơn thuần là kênh phân phối hàng hóa đa dạng mà còn là kênh lan tỏa văn hóa ẩm thực, hương vị Việt Nam.

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nắm bắt được thông tin và khai thác thị trường Pháp hiệu quả, Cổng thông tin về các FTA của Việt Nam (FTAP) tại địa chỉ:http://fta.gov.vn/index.php?r=site%2Fcountry-profile&id=76 cung cấp những thông tin chung nhất về thị trường Pháp cũng như tình hình thương mại xuất nhập khẩu song phương. Bên cạnh đó, Cổng FTAP còn cung cấp những địa chỉ cần thiết hỗ trợ doanh nghiệp kết nối giao thương với các đối tác Pháp; quy định cụ thể của Pháp cũng như quy định chung của EU áp dụng với hàng hóa xuất, nhập khẩu tại Pháp.

Ông Vũ Anh Sơn khẳng định, để hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu, tới đây Thương vụ sẽ nỗ lực hơn trong việc tìm kiếm, khai thông thị trường; thúc đẩy xuất khẩu một số nhóm hàng nông, thủy sản tiềm năng của Việt Nam cũng như tìm kiếm, kết nối, thu hút đầu tư trong khâu sản xuất, cung ứng vật tư, vật liệu, thiết bị phục vụ phát triển ngành năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo...

Ngoài ra, Thương vụ cũng sẽ tìm kiếm, phát hiện, kết nối để đa dạng nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ các ngành sản xuất trong nước, thúc đẩy hợp tác với nước ngoài để phát triển ngành công nghiệp vật liệu của Việt Nam. Ưu tiên kết nối hợp tác đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp, nhất là những ngành công nghiệp có tính chất nền tảng. 

Theo ông Vũ Ah Sơn, việc nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu theo tiêu chuẩn của EU là vô cùng cần thiết. Do đó, sản phẩm xuất khẩu từ Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định về an toàn thực phẩm, quản lý chất lượng và bảo vệ môi trường của EU. Điều này không chỉ giúp tăng tính cạnh tranh của hàng hóa Việt tại Pháp mà còn góp phần xây dựng thương hiệu và hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế.

“Doanh nghiệp hãy xem việc xây dựng thương hiệu không chỉ là mục tiêu kinh doanh mà còn là cam kếtmang đến giá trị bền vững, phù hợp yêu cầu của thị trường và kỳ vọng của người tiêu dùng Pháp. Với cách tiếp cận đúng đắn và sự hỗ trợ từ cơ quan liên quan, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn thành công trong việc xây dựng thương hiệu tại Pháp và châu Âu”, ông Vũ Anh Sơn bày tỏ.