Phát triển điện khí LNG: “Nút thắt” vẫn chưa được gỡ toàn diện

Anh Nguyễn/betvisa-888.netanet.vn 08:35' - 29/07/2025
BNEWS Ngoại trừ dự án điện khí LNG Nhơn Trạch 3&4 sắp về đích phát điện thương mại, hầu hết các dự án LNG khác trong Quy hoạch điện VIII vẫn chỉ ở giai đoạn lập dự án đầu tư hoặc tìm chủ đầu tư.

Sau nhiều nỗ lực vượt mọi “chông gai”, dự án nhiệt điện khí đầu tiên sử dụng LNG nhập khẩu Nhơn Trạch 3&4 cuối cùng cũng có thể về đích để phát điện thương mại vào quý IV/2025. Trong khi đó, “hầu hết các dự án LNG khác trong Quy hoạch điện VIII vẫn chỉ ở giai đoạn lập dự án đầu tư hoặc tìm chủ đầu tư nên mục tiêu đưa khoảng 15 dự án điện khí LNG còn lại vào vận hành trước năm 2030 là khá khó khăn”. Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power) Nguyễn Duy Giang đã mở đầu câu chuyện của nhà đầu tư dự án điện khí LNG như vậy tại diễn đàn Dầu khí và Năng lượng thường niên 2025 với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng: Tầm nhìn và Hành động” vừa diễn ra.

*Điều chỉnh chưa đủ tháo gỡ toàn diện điểm nghẽn

Chia sẻ “nỗi niềm”của nhà đầu tư dự án Nhơn Trạch 3&4, ông Nguyễn Duy Giang cho biết việc triển khai dự án điện khí LNG Nhơn trạch 3& 4 có khá nhiều vướng mắc và PV Power đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành chung tay tháo gỡ.

Theo đó, cơ chế nhập khẩu LNG đã được tạo thuận lợi cho dù vẫn phải cạnh tranh gay gắt với các đối tác như Australia, Qatar... Cùng đó, dự án Nhơn Trạch 3&4 đã được Chính phủ cho phép áp dụng nguyên tắc chuyển ngang giá khí sang giá điện; được bao tiêu sản lượng điện LNG hàng năm ở mức 65% trong 10 năm.

Đây là các tín hiệu tích cực cho các dự án LNG khác nhưng trên thực tế nhiều nhà đầu tư nước ngoài vẫn cho rằng mức bao tiêu sản lượng điện LNG như vậy là dưới mức hòa vốn dự án và mong muốn tỷ lệ bao tiêu này được nâng lên 80-90% trong thời gian 15-20 năm, ông Giang cho biết.

Bên cạnh đó, việc triển khai dự án điện khí LNG còn gặp khó khăn trong giải toả công suất đường dây theo Quy hoạch điện VIII. Đặc biệt, dự án Nhơn Trạch 3&4 là dự án đầu tiên vay vốn nước ngoài mà không có bảo lãnh chính phủ, vì vậy việc triển khai các dự án điện khí LNG khác chắc chắn cũng sẽ không tránh khỏi khó khăn khi cơ chế bảo lãnh chính phủ không còn nữa, ông Giang cho biết.

 

Thực tế là khó khăn trong triển khai dự án điện khí LNG “muôn hình muôn vẻ”. Mới đây, mặc dù 5 liên danh trong danh sách nhà đầu tư được gửi thư mời tham gia thầu tại dự án điện khí LNG Nghi Sơn đều là các doanh nghiệp “có máu mặt” nhưng cuối cùng không có hồ sơ nào được nộp. Với PV Power, lý do không nộp hồ sơ thầu là do tính toán khả năng, chiến lược phát triển cũng như tỷ lệ bao tiêu 65% sản lượng điện LNG chưa thực sự hấp dẫn nhà đầu tư, ông Giang chia sẻ.

Trong khi đó, lý do không nộp hồ sơ thầu của T&T Group lại chủ yếu liên quan đến các điều khoản dự thầu, nhất là điều kiện phải nộp bảo lãnh dự thầu 1% tổng mức đầu tư, tương đương nộp 22 triệu USD cho dự án điện khí LNG Nghi Sơn. Thêm vào đó, nhà đầu tư dù trúng thầu cũng chưa thể bắt tay vào triển khai ngay dự án vì vẫn đàm phán hợp đồng với tỉnh Thanh Hóa, đàm phán Hợp đồng mua bán điện (PPA) với EVN.

Nhìn nhận về các khó khăn trong triển khai dự án điện khí LNG, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Thập, Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam lại cho rằng vướng mắc số 1 là thị trường tiêu thụ điện khí LNG tăng trưởng chậm so với mục tiêu trong Quy hoạch điện VIII và quy hoạch điện VIII điều chỉnh. Thực tế là rất nhiều nhà đầu tư e ngại giá thành sản xuất điện khí LNG cao sẽ khó bán điện cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Đây là bài toán nan giải mà Nghị định số 56/2025/NĐ-CP ngày 3/3/2025 của Chính phủ “Quy đinh chi tiết một số điều của Luật Điện lực về quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện, đầu tư xây dựng dự án điện lực và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án kinh doanh điện lực” hay Nghị định 100/2025/NĐ-CP ngày 8/5/2025 sửa đổi, bổ sung Nghị định số 56/2025/NĐ-CP ngày 3/3/2025 cũng không thể tháo gỡ cho nhà đầu tư và các doanh nghiệp liên quan, ông Thập chỉ rõ. Đáng chú ý, đến thời điểm này, hợp đồng PPA chuẩn cho dự án điện khí LNG bao gồm cả dự án BOT và dự án IPP cũng chưa có trong khi quy hoạch lưới điện cũng chưa đồng bộ với quy hoạch phát triển nguồn. Ngoài ra, mặc dù Luật Điện lực cho phép khối tư nhân có thể tham gia đầu tư phát triển lưới điện nhưng trên thực tế các nghị định hướng dẫn hiện nay vẫn chưa cụ thể, ông Thập chỉ rõ.

*Thị trường điện khí LNG chủ yếu cho hộ công nghiệp

Đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn cho dự án điện khí LNG, Hội Dầu khí Việt Nam kiến nghị xây dựng và ban hành Luật năng lượng quốc gia, tích hợp toàn diện Luật Điện lực, Luật tài nguyên khoáng sản và các luật liên quan khác bởi  năng lượng là một phần quan trọng trong hạ tầng quốc gia, là cơ sở để phát triển tất cả các ngành kinh tế khác.

Bên cạnh đó, chính phủ cần đồng bộ hóa các quy hoạch cảng LNG, nhà máy điện LNG, hệ thống truyền tải và các hộ tiêu thụ công nghiệp lớn để thu hút đầu tư. Thứ ba là đơn giản hóa các thủ tục lựa chọn đầu tư BOT, IPP bởi các thủ tục hiện vẫn làm kéo dài quá trình đầu tư, khiến rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam gặp bất lợi. Thứ tư là xây dựng cơ chế chọn lọc cho các dự án điện khí LNG trọng điểm quy mô lớn, một số các bảo lãnh cho một số dự án đặc thù vẫn cần được xem xét.

Đặc biệt, thị trường điện khí LNG không hướng tới các khách hàng phổ thông mà thị trường khí LNG chủ yếu dành cho các hộ công nghiệp muốn có các cam kết dài hạn. Nếu chính sách tới đây mà thể hiện được vấn đề này sẽ đồng nghĩa với việc “giải được bài toán” về bảo lãnh, về cam kết bao tiêu đầu ra cho nhà máy điện, về cam kết bao tiêu khí LNG giữa nhà máy điện với nhà cung cấp khí LNG. Khi đó, Chính phủ cũng không phải lo lắng về vấn đề bảo lãnh; EVN không phải lo có sự thất thoát cũng như không phải lo trách nhiệm bảo lãnh của EVN, Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam nhấn mạnh.

Ngoài ra, việc xem xét cho phép chủ đầu tư các nhà máy điện khí LNG có năng lực được chủ động đầu tư hạ tầng đấu nối các nhà máy điện sau khi có thỏa thuận với bên mua điện cũng là giải pháp quan trọng để tháo gỡ vướng mắc cho triển khai dự án điện khí LNG hiện nay, Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam cho biết.

Đề xuất cách tiếp cận mới trong phát triển các dự án chuyển dịch năng lượng, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng cần tập trung cải cách thị trường điện, cơ chế mua bán điện, giá điện, giải quyết các vấn đề tồn đọng từ bán buôn đến bán lẻ… Thực tế là không thể có một chính sách mà có thể giải quyết mọi vấn đề. Đối tượng yếu thế cần có chính sách hỗ trợ riêng, còn giá điện cần phải dần tiệm cận giá thị trường”, ông Hiển khẳng định.

Là một trong những trụ cột năng lượng chuyển tiếp cho Việt Nam từ nay đến năm 2035, điện khí LNG là xu hướng tất yếu để thay thế những nguồn điện phát thải carbon cao như điện than, điện chạy dầu. Vì vậy, để thúc đẩy các dự án điện khí LNG, các bộ, ngành cũng nên điều chỉnh thích hợp khi hợp tác với các nhà đầu tư nước ngoài. Đây cũng chính là việc hiện thực hóa nguyên tắc “lợi ích hài hoà, rủi ro chia sẻ” được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề cập trong các vấn đề liên quan đến hợp tác kinh tế và đầu tư, Phó Tổng Giám đốc PV Power Nguyễn Duy Giang cho hay.

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục