Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV: Về cấp bù học phí và đảm bảo nguồn lực đầu tư hạ tầng giáo dục

Tiếp tục Kỳ họp thứ 9, sáng 16/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về: miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân; phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi.

Phân cấp mạnh mẽ hơn

Cơ bản nhất trí với các nội dung trong dự thảo Nghị quyết, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho rằng, hiện nay, tại các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, khoản thu học phí vẫn đang là một trong những nguồn thu quan trọng, trực tiếp phục vụ cho hoạt động chi thường xuyên của nhà trường, đặc biệt khoản chi liên quan đến hỗ trợ giảng dạy, chăm sóc học sinh, duy tu cơ sở vật chất, bổ sung thiết bị dạy học, trả thù lao cho một số bộ phận hợp đồng ngoài biên chế… Nếu thực hiện miễn học phí theo Nghị quyết này, đồng nghĩa với việc nguồn thu đó không còn nữa.

"Theo dự thảo, Nghị quyết sẽ có hiệu lực từ năm học tới (từ tháng 9/2025). Thời gian chuẩn bị không còn dài. Nếu việc cấp bù kinh phí chậm trễ chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến hoạt động dạy và học của nhà trường. Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan chức năng khẩn trương ban hành các phương án, hướng dẫn, cơ chế cấp bù kinh phí cho các cơ sở giáo dục, bảo đảm khi nghị quyết có hiệu lực, việc tổ chức thực hiện diễn ra thuận lợi, thông suốt ngay từ đầu năm học mới", đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nói.

Bày tỏ nhất trí và ủng hộ mạnh mẽ chủ trương miễn học phí cho học sinh mầm non và phổ thông, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) kiến nghị cần có một chiến lược tài chính tổng thể và dài hạn, không chỉ tập trung vào bù đắp học phí mà còn phải đảm bảo đủ nguồn lực cho việc đầu tư phát triển hạ tầng giáo dục. "Điều này có thể đòi hỏi sự đa dạng hóa nguồn vốn, khuyến khích xã hội hóa đầu tư vào giáo dục một cách minh bạch và phân bổ ngân sách một cách linh hoạt, ưu tiên nơi có nhu cầu cấp thiết nhất; đồng thời, cần xây dựng lộ trình tăng chi ngân sách cho giáo dục một cách rõ ràng và minh bạch". Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, cần đổi mới cơ chế tài chính giáo dục, phân cấp và tự chủ đi đôi với kiểm soát chặt chẽ. Điều này bao gồm phân cấp mạnh mẽ hơn cho các địa phương và nhà trường trong quản lý tài chính, cho phép chủ động sử dụng ngân sách được giao một cách hiệu quả.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh đề nghị: Cần xây dựng quy định rõ ràng, minh bạch về các khoản thu ngoài học phí (nếu có), kiểm soát chặt chẽ các khoản thu "tự nguyện", nghiêm cấm mọi hình thức lạm thu dưới danh nghĩa tự nguyện. Áp dụng nguyên tắc công khai, minh bạch trong mọi hoạt động thu chi của nhà trường để phụ huynh và xã hội có thể giám sát là điều thiết yếu.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cải thiện môi trường dạy học, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh đề nghị cần tiếp tục đầu tư vào đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, nâng cao năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp, đồng thời có chính sách đãi ngộ hợp lý để giáo viên yên tâm công tác, toàn tâm toàn ý với sự nghiệp "trồng người"; nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại, tạo môi trường học tập tốt nhất cho học sinh, giảm áp lực cho việc học thêm...

"Việc miễn học phí cho học sinh mầm non và phổ thông là một chủ trương lớn, có ý nghĩa lịch sử. Để chủ trương này thực sự đi vào cuộc sống, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, rất cần sự đồng lòng, quyết tâm cao độ của toàn xã hội, đặc biệt là sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương trong việc xây dựng và thực thi các giải pháp đồng bộ, khắc phục hiệu quả thách thức đã được nêu ra", đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nêu.

Cần giải pháp đồng bộ, triển khai quyết liệt

Bày tỏ nhất trí với phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 - 5 tuổi, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long) cho biết, chủ trương này được đông đảo nhân dân phấn khởi đón nhận, tin tưởng, ủng hộ; là bước tiến quan trọng của giáo dục, tạo nền móng vững chắc cho toàn bộ quá trình phát triển trí tuệ, nhân cách và năng lực cho việc học tập suốt đời của mỗi công dân, thể hiện tầm nhìn về tương lai lâu dài cho thế hệ trẻ. Việc hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo vào năm 2030 thể hiện rõ trách nhiệm của nhà nước trong việc chăm lo cho tương lai thế hệ trẻ, là tiền đề nâng cao chất lượng lao động, chất lượng con người trong 20 năm sau, bảo đảm sự phát triển bền vững về con người, hướng đến mục tiêu đến năm 2045, Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Tuy nhiên, thực tế ghi nhận giáo dục mầm non vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức lớn, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh cho rằng, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo từ 3-5 tuổi cần có một hệ thống chính sách, giải pháp đồng bộ và triển khai quyết liệt.

Thống nhất với 3 nhóm chính sách dự thảo Nghị quyết đưa ra, song từ thực tiễn quản lý tại địa phương, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh đề nghị Chính phủ làm tốt công tác truyền thông để mọi người hiểu được việc sinh con, dạy con, giáo dục con cần sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa nhà trường, gia đình và xã hội; khuyến khích các doanh nghiệp quan tâm và cùng Nhà nước đầu tư xây dựng trường mầm non, đặc biệt là hỗ trợ khoản về ăn trưa, đưa chi phí học tập cho trẻ tại các vùng đặc biệt khó khăn.

Đại biểu cũng đề nghị nghiên cứu xây dựng, ban hành chính sách khuyến khích xã hội hóa và các chính sách phát triển giáo dục mầm non phù hợp với quy định của pháp luật về đảm bảo nguồn lực. Theo dự thảo Nghị quyết, tổng dự toán kinh phí để thực hiện phổ cập giáo dục mầm non từ 3-5 tuổi giai đoạn 2026-2030 là hơn 116.000 tỷ đồng. Đây là con số lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành và chính quyền địa phương để phân bổ ngân sách hiệu quả, tránh đầu tư dàn trải.

Song song đó, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh nêu ý kiến, Quốc hội cần xây dựng kế hoạch giám sát ngay từ đầu để đảm bảo các địa phương phải chi tối thiểu 20% ngân sách cho giáo dục theo quy định. Đồng thời, rà soát lại quy hoạch mạng lưới trường, lớp tập trung vào các khu vực khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, điểm lẻ, vùng có đông dân cư, dân nhập cư và công nhân; ưu tiên phòng học, nhà vệ sinh, bếp ăn bán trú, thiết bị tối thiểu, đảm bảo điều kiện cơ bản cho trẻ 3-5 tuổi đến lớp an toàn, đủ chất lượng.

Đại biểu cũng đề nghị đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kho học liệu số, xây dựng kho học liệu số dùng chung, bồi dưỡng kỹ năng sử dụng công cụ số cho giáo viên, số hóa dữ liệu, quản lý phổ cập để theo dõi tiến độ chặt chẽ, linh hoạt; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về trẻ em độ tuổi mầm non 3-5 tuổi... 

Nguồn: http://baotintuc.vn/thoi-su/ky-hop-thu-9-quoc-hoi-khoa-xv-ve-cap-bu-hoc-phi-va-dam-bao-nguon-luc-dau-tu-ha-tang-giao-duc-20250616115855826.htm