Italy nhận tin vui từ S&P dù tăng trưởng chậm, nợ công vẫn cao

Ngày 12/4, Cơ quan xếp hạng tín nhiệm S&P Global đã nâng hạng tín nhiệm Italy, trong một động thái bất ngờ chỉ vài ngày sau khi Rome giảm một nửa dự báo tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh thị trường toàn cầu hỗn loạn và cho biết khoản nợ công khổng lồ của nước này sẽ tăng trong các năm 2025-26.

S&P Global đã nâng xếp hạng nợ công của Italy từ BBB lên BBB+, với lý do thâm hụt ngân sách đang giảm, xuất khẩu phục hồi và tỷ lệ tiết kiệm trong nước cao, cùng với sự tin tưởng rằng Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) sẽ kiểm soát được mọi áp lực lạm phát.

Hãng xếp hạng tín nhiệm S&P Global đánh giá triển vọng kinh tế Italy là ổn định. S&P Global giải thích rằng quyết định này dựa trên sự cải thiện của nền kinh tế, vị thế đối ngoại và năng lực tài chính của Italy, ngay cả khi phải đối mặt với các thách thức toàn cầu ngày càng tăng. Tổ chức này cũng ghi nhận những tiến bộ từng bước của Italy trong việc ổn định tài chính công kể từ sau đại dịch COVID-19.

Đầu tháng này, Cơ quan xếp hạng tín nhiệm Fitch đã khẳng định xếp hạng BBB của Italy, với triển vọng tích cực, trong khi Moody's xếp hạng Italy là Baa3 với triển vọng ổn định.

Việc S&P nâng hạng là động lực cho Thủ tướng Italy Giorgia Meloni trước thềm cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Washington vào ngày 17/4 tới, dự kiến sẽ tập trung vào vấn đề thuế quan thương mại của Mỹ đã ảnh hưởng đến thị trường tài chính trên toàn thế giới và làm lu mờ triển vọng kinh tế.

S&P Global lưu ý rằng vị thế chủ nợ bên ngoài ròng của Italy đã tăng cường trong 5 năm qua lên khoảng 15% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), so với mức gần cân bằng ngay trước đại dịch COVID-19.

Phát biểu với báo giới, Bộ trưởng Kinh tế Italy Giancarlo Giorgetti cho biết "Xếp hạng của S&P khen thưởng sự nghiêm túc trong cách tiếp cận chính sách ngân sách của Chính phủ Italy. Trong bối cảnh chung không chắc chắn, sự thận trọng và trách nhiệm sẽ tiếp tục là phương hướng hành động của chúng tôi".

S&P đã không thay đổi xếp hạng hoặc triển vọng của Italy kể từ tháng 7/2022, khi họ điều chỉnh triển vọng từ ổn định sang tích cực sau sự sụp đổ của chính phủ cựu Thủ tướng Mario Draghi.

Trước đó, ngày 8/4, Chính phủ Italy đã cam kết kiểm soát thâm hụt ngân sách ngay cả khi nước này cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh bất ổn gia tăng liên quan đến thuế quan thương mại của Mỹ.

Tuy nhiên, ngay cả trước khi Tổng thống Trump công bố thuế quan, nền kinh tế lớn thứ ba của khu vực đồng euro hầu như không tăng trưởng kể từ giữa năm 2024. GDP của Italy tăng nhẹ 0,1% trong quý IV/2024 so với 3 tháng trước đó, sau khi trì trệ trong quý III. Trong thời gian tới, kinh tế Italy không có hy vọng phục hồi.

Trong khuôn khổ kinh tế nhiều năm được công bố ngày 8/4, Chính phủ Italy đã cắt giảm dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 xuống 0,6% từ mức dự báo 1,2% được đưa ra vào tháng 9/2024 và hạ dự báo năm 2026 xuống 0,8% từ mức 1,1%.

Bộ Tài chính Italy đã xác nhận ước tính thâm hụt ngân sách năm 2025 trước đó ở mức 3,3% GDP và cũng xác nhận mục tiêu đưa khoảng cách tài khóa xuống dưới mức trần 3% GDP của Liên minh châu Âu (EU) vào năm 2026, duy trì mục tiêu 2,8%.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính nước này cho biết nợ công - hiện ở mức cao thứ hai trong khu vực đồng euro sau Hy Lạp - sẽ tăng từ 135,3% GDP năm 2024 lên 137,6% vào năm 2026, trước khi giảm nhẹ vào năm 2027.

S&P cũng dự báo tăng trưởng GDP của Italy ở mức 0,6% trong năm nay, phù hợp với chính phủ của Thủ tướng Meloni, và cho biết nợ đang gia tăng của nước này sẽ không ổn định cho đến năm 2028.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính Italy cho biết quyết định mới nhất của Tổng thống Trump về việc dừng áp thuế 20% đã công bố trước đó đối với hàng hóa của EU trong 3 tháng và áp dụng mức thuế nhẹ hơn là 10% có nghĩa là tác động đối với nền kinh tế Italy sẽ có thể kiểm soát được.

Trong khi đó, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Italy, Fabio Panetta, cho biết ông đã dự báo được việc nâng hạng của S&P. Phát biểu tại một hội nghị ở thành phố Trento, miền Bắc Italy, ông Panetta nói rằng xếp hạng của Italy vẫn có thể cải thiện, tuy nhiên còn tùy thuộc vào tình hình kinh tế thế giới.