Gỡ khó để thực hiện hiệu quả Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao tại Cần Thơ

Mô hình trồng lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp. Ảnh minh họa: Nhựt An - TTXVN

Tuy nhiên, quá trình thực hiện còn nhiều vướng mắc, khó khăn. Đến nay, cho vay thực hiện đề án tại Cần Thơ đạt dư nợ chưa cao. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) khu vực Tây Nam Bộ và Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ đã có những đề xuất tháo gỡ khó khăn để thực hiện đề án đúng mục tiêu đề ra.

Agribank khu vực Tây Nam Bộ hiện có 18 chi nhánh loại 1; tổng dư nợ cho vay trong khu vực đạt trên 288.000 tỷ đồng, chiếm 80% đối với tỷ trọng nông nghiệp nông thôn (khoảng 230.000 tỷ đồng), trong đó, ngành lúa gạo là 41.000 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 14,1%). Thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa, đến nay, Agribank khu vực Tây Nam Bộ mới tiếp cận được 41 doanh nghiệp, 415 hợp tác xã và 4.921 cá nhân; tổng mức cam kết cho vay là 760 tỷ đồng. Riêng tại thành phố Cần Thơ, Agribank tiếp cận được 3 doanh nghiệp, 89 hợp tác xã và 3.176 hộ dân; tổng mức cam kết cho vay khoảng 35 tỷ đồng.

Ông Phan Văn Bá, Phó trưởng Văn phòng đại diện Agribank Tây Nam Bộ nhận định, đây là con số khiêm tốn so với tỷ trọng cho vay ngành lúa gạo cũng như tỷ trọng cho vay nông nghiệp nông thôn và tỷ trọng cho vay tổng dư nợ của Agribank trong khu vực Tây Nam Bộ. Đề án 1 triệu ha lúa là đề án lớn, có ý nghĩa, tác động thay đổi thói quen canh tác sản xuất của nông dân ở khu vực, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng và Việt Nam nói chung. Agribank được chỉ định phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện đề án. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện còn một số vướng mắc cần tháo gỡ. 

Cụ thể, Agribank chưa nhận được công bố định mức kỹ thuật và chi phí sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Ngoài ra, theo quy định cho vay doanh nghiệp thu mua lúa gạo phải có xác nhận lúa được sản xuất theo quy trình canh tác của đề án nhưng Agribank chưa được hướng dẫn cụ thể, chưa biết đơn vị nào đủ thẩm quyền xác nhận, chứng nhận gạo doanh nghiệp mua là đúng lúa được sản xuất theo quy trình canh tác của Đề án 1 triệu ha lúa.

Từ thực tiễn triển khai, ông Châu Văn Truông, Phó Giám đốc Agribank Chi nhánh Cần Thơ II chia sẻ một số khó khăn trong quá trình thực hiện cho vay như: pháp lý đối với hợp tác xã, năng lực hoạt động của hợp tác xã chưa thể hiện rõ, chứng minh tài chính hoạt động của hợp tác xã, doanh nghiệp chưa rõ ràng, minh bạch,…

“Mức hỗ trợ cho vay đối với các cá nhân tham gia đề án vẫn dựa trên tài sản cá nhân, chưa có tín chấp, đảm bảo của cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương để ngân hàng đảm bảo tăng mức cho vay. Hợp tác xã thì phần lớn không có tài sản riêng, tài sản nhỏ so với nhu cầu vốn vay. Các doanh nghiệp mở tài khoản tín dụng ở nhiều đơn vị tổ chức tín dụng khác nhau do đó khi tham gia đề án, Agribank khó kiểm soát hoạt động tài chính của các doanh nghiệp”, ông Truông nêu.

Với những khó khăn, vướng mắc trên, ông Phan Văn Bá - Phó trưởng Văn phòng đại diện Agribank Tây Nam Bộ đề xuất Sở Nông nghiệp và Môi trường sớm rà soát lại các doanh nghiệp, hợp tác xã theo tiêu chí tham gia đề án của địa phương để Agribank triển khai trong hệ thống; cập nhật, rà soát lại quy hoạch tổng thể vùng chuyên canh lúa. Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Cần Thơ cùng phối hợp tháo gỡ vướng mắc sớm để Agribank thực hiện cho vay đúng đối tượng, đúng mục đích,…

Trước ý kiến cho rằng hiện nay nhiều hợp tác xã, doanh nghiệp chưa rõ điều kiện vay vốn khi tham gia đề án, đại diện Agribank khu vực Tây Nam Bộ thông tin, Agribank đã ban hành văn bản quy định một số điều kiện cơ bản cho vay đối với cá nhân, doanh nghiệp, tổ hợp tác, hợp tác xã tham gia đề án. 

Đối với cá nhân và hộ nông dân, phải có bản cam kết thực hiện đúng quy trình kỹ thuật sản xuất lúa chất lượng cao; là thành viên tổ hợp tác, hợp tác xã thì phải có xác nhận của chính quyền địa phương cấp xã xác nhận;... Đối với hợp tác xã, doanh nghiệp phải đăng ký tham gia Đề án 1 triệu ha lúa theo mẫu số 02 (theo hướng dẫn của Cục Kinh tế hợp tác thực hiện Quyết định số 2178/QĐ-BNN-KTHT của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũ); phải có tên trong danh sách tham gia Đề án 1 triệu ha lúa được địa phương xác nhận; có hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ (tối thiểu 200 ha trong vùng dự án); có lộ trình thực hiện đề án đến năm 2030 đạt 5.000 ha...

Thông tin về quyền lợi đối tượng vay khi tham gia Đề án 1 triệu ha lúa, đại diện Agribank khu vực Tây Nam Bộ cho biết, các cá nhân, hợp tác xã, doanh nghiệp sẽ được giảm tối thiểu 1%/năm  lãi suất so với mức vay thông thường; đặc biệt, đối với doanh nghiệp được xếp loại khách hàng VIP sẽ được giảm đến 1,5%/năm. 

Để các hợp tác xã, doanh nghiệp nắm được thông tin, Agribank sẽ làm tờ rơi hoặc sổ tay để gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường tuyên truyền đến nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp có nhu cầu tìm hiểu về điều kiện vay vốn khi tham gia Đề án 1 triệu ha lúa. Agribank rất mong muốn cho vay, với mục tiêu cho vay thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa từ 30.000 tỷ đồng trở lên - đại diện Agribank khu vực Tây Nam Bộ cho biết.

Thành phố Cần Thơ đăng ký với Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đến cuối năm 2025 sẽ có 104.500 ha với 191 hợp tác xã, tổ hợp tác thuộc 64 xã tham gia Đề án 1 triệu ha lúa; mục tiêu đến năm 2030, Cần Thơ sẽ có 170.877 ha vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp.

Để thực hiện thành công Đề án 1 triệu ha lúa, bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ký ban hành định mức kinh tế kỹ thuật chung cho lúa giảm phát thải, chất lượng cao được. Do đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ ban hành thông tin cụ thể định mức kinh tế kỹ thuật, từ đó quy ra tiền để phía ngân hàng làm cơ sở cho vay.

Định hướng thời gian tới, Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ sẽ rà soát, chỉnh sửa trình UBND thành phố ban hành hướng dẫn tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện đề án. Sở cũng giao Chi cục Phát triển nông thôn và Kiểm lâm là đơn vị đầu mối phối hợp Agribank tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường thực hiện văn bản ghi nhớ hợp tác giữa hai bên để triển khai thực hiện đề án thuận lợi.