Điều gì sẽ xảy ra nếu Mỹ rút khỏi IMF và WB?

Thanh Tú (P/v TTXVN tại Sydney) 05:30' - 26/02/2025
BNEWS Sau khi rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổng thống Donald Trump có thể sẽ đưa nước này ra khỏi nhiều tổ chức quốc tế hơn trong những tháng tới.

“Dự án 2025” - kế hoạch chi tiết cho nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông Donald Trump do Quỹ Di sản theo đường lối bảo thủ vạch ra - kêu gọi Mỹ rời khỏi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB). Theo trang tin The Strategist (Australia), thay vì nhượng bộ những yêu cầu của ông Trump, các nước thành viên (của hai tổ chức này) nên nhận ra rằng việc Mỹ rút lui sẽ gây tổn hại chủ yếu cho nước này. Vì vậy, họ nên tận dụng điều đó để đàm phán theo các điều kiện của riêng mình.         

Ngày 4/2, Tổng thống Trump đã ra lệnh xem xét lại một cách nghiêm túc trong vòng 180 ngày đối với tất cả các tổ chức quốc tế mà Mỹ là thành viên và hỗ trợ, cũng như xem lại “tất cả các công ước và hiệp ước mà Mỹ là một bên tham gia”. Chỉ thị này phù hợp với các mục tiêu của “Dự án 2025”, trong đó coi IMF và WB là “những tổ chức môi giới gây hại” đã “chặn” nguồn tiền của Mỹ trước khi chúng đến được với các dự án ở nước ngoài. Nếu ông Trump hành động theo kịch bản này, việc Mỹ rút khỏi IMF và WB là điều sắp xảy ra.

Tuy nhiên, các tác giả của “Dự án 2025” đã hiểu sai về cách các tổ chức này được tài trợ và vận hành. Nếu rút khỏi IMF và WB, Mỹ sẽ mất đi ảnh hưởng toàn cầu và đòn bẩy kinh tế quan trọng. Trên thực tế, Mỹ sẽ mất đi các công cụ quan trọng để hỗ trợ các đối tác và từ chối tài trợ cho kẻ thù.

 
Việc trụ sở của IMF và WB ở gần Bộ Ngoại giao, Kho bạc và Quốc hội Mỹ không phải là ngẫu nhiên. Mỹ đã liên tục duy trì sự kiểm soát chặt chẽ đối với các tổ chức này, định hình chính sách và sự lãnh đạo của IMF cũng như WB nhằm thúc đẩy lợi ích quốc gia của họ. Mỹ luôn là nước bổ nhiệm Chủ tịch Ngân hàng Thế giới, tán thành việc châu Âu lựa chọn lãnh đạo IMF và chọn Phó Giám đốc điều hành quỹ. Đây vẫn là quốc gia thành viên duy nhất có quyền đơn phương ngăn chặn các quyết định quan trọng vì cả IMF lẫn WB đều yêu cầu đa số 85%.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi các nghiên cứu đã nhiều lần chỉ ra rằng mô hình cho vay của IMF và WB phù hợp chặt chẽ với lợi ích quốc gia của Mỹ. Mỹ thường xuyên sử dụng IMF như “cơ quan ứng phó đầu tiên” để bảo vệ nền kinh tế Mỹ. Ông Trump biết điều này. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, IMF cho phép ông cung cấp cho người bạn lâu năm của mình là Tổng thống Argentina lúc bấy giờ là ông Mauricio Macri một chương trình IMF trị giá 57 tỷ USD - chương trình lớn nhất thuộc loại này trong lịch sử của quỹ (được chi trả bởi tất cả các thành viên của IMF). Tương tự, Mỹ đã sử dụng WB để tăng cường các liên minh an ninh và kinh tế, giải quyết các mối đe dọa khủng bố và hỗ trợ tái thiết các quốc gia sau chiến tranh như Iraq và Afghanistan.

Có lẽ, quan trọng nhất là chi phí thực tế của việc Mỹ tham gia IMF và WB thấp hơn nhiều so với nhiều người nghĩ. Hàng năm, Bộ Tài chính đánh giá tác động tài chính của những khoản đóng góp của quốc gia này cho IMF. Trong năm tài chính 2023, Bộ này báo cáo khoản lãi chưa thực hiện là 407 triệu USD.

WB cũng tạo ra những cơ hội tương tự để sử dụng các nguồn lực của Mỹ. Chi nhánh chính của “Nhóm Ngân hàng Thế giới" (có 4 công ty con khác) là Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Quốc tế (IBRD). Chi phí vận hành ngân hàng không phải do Mỹ chi trả mà do các nước đi vay lớn như Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Indonesia, Argentina và Philippines chi trả. Các khoản hoàn trả tiền vay của họ, cùng với thu nhập ròng của IBRD từ những năm trước, phần lớn tài trợ cho trụ sở chính của tổ chức, lương nhân viên và các chi phí hoạt động khác (hầu hết đều “chảy” trực tiếp vào nền kinh tế của Mỹ).

Không giống như nhiều tổ chức đa phương, IBRD không dựa vào sự đóng góp trực tiếp của quốc gia. Thay vào đó, nó huy động vốn bằng cách phát hành trái phiếu và sau đó cho các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi vay số tiền thu được. Trên thực tế, IBRD tự tài trợ - phát hành trái phiếu trị giá 52,4 tỷ USD trong năm 2024. Mặc dù trái phiếu được hỗ trợ bởi sự bảo lãnh từ các quốc gia thành viên, IBRD chưa bao giờ khai thác được nguồn vốn có thể thu hồi của mình. Do đó, mỗi cổ đông sẽ cung cấp một phần nhỏ cổ phần cam kết của mình dưới dạng “vốn góp”. Đối với Mỹ, số tiền đó là khoảng 3,7 tỷ USD - khoảng 19% trong số 20 tỷ USD tiền trợ cấp mà Chính phủ Liên bang đã trao cho SpaceX của tỷ phú Elon Musk trong 15 năm qua.

Mỹ đóng góp cho WB theo những cách khác. Ví dụ, năm 2018, chính quyền đầu tiên của ông Trump đã phê duyệt mức tăng vốn 7,5 tỷ USD cho IBRD. Điều này không đòi hỏi sự đóng góp tài chính nhiều hơn từ Mỹ. Nhưng đổi lại, Mỹ sẽ nhận được rất nhiều. Ví dụ, những đóng góp của nước này cho Hiệp hội Phát triển Quốc tế - tổ chức cho vay ưu đãi của WB - là tự nguyện và được đàm phán lại ba năm một lần, mang lại cho Mỹ ảnh hưởng to lớn đối với hoạt động cho vay của hiệp hội.

Theo The Strategist, việc Mỹ rút khỏi IMF và WB sẽ là một sai lầm nghiêm trọng, tước đi khả năng của Mỹ trong việc định hình các quy tắc của trật tự tiền tệ quốc tế và theo đuổi các lợi ích chiến lược của mình.

Ngay cả khi Mỹ không rút khỏi WB mà thay vào đó rút lại nguồn tài trợ của mình, các quốc gia thành viên chiếm 70% tổng quyền biểu quyết có thể đình chỉ quyền biểu quyết của họ vì không đáp ứng các nghĩa vụ tài chính. Khi đó, Mỹ sẽ mất tất cả các quyền theo Điều khoản Thỏa thuận của Ngân hàng, ngoại trừ quyền rút lui, trong khi vẫn bị ràng buộc bởi các cam kết hiện có. Nếu việc đình chỉ kéo dài hơn 1 năm, Mỹ sẽ tự động mất tư cách thành viên trừ khi đa số bỏ phiếu để khôi phục tư cách thành viên.

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục