Chủ động kịch bản giảm thiểu rủi ro từ chính sách thuế quan

Trong bối cảnh đàm phán thuế quan của Mỹ với các nước bao gồm Việt Nam đang đi đến giai đoạn nước rút, các doanh nghiệp vận tải biển và logistics đang chủ động xây dựng nhiều kịch bản để giảm thiểu rủi ro từ chính sách thuế quan.

Theo bà Hồ Thị Kim Chung, đại diện Công ty trách nhiệm hữu hạn Xanh Shipping, trong trường hợp thuế quan của Mỹ tăng sau thời hạn cho các cuộc đàm phán thuế quan của các nước với Mỹ ngày 9/7, sản lượng hàng nhập khẩu trên các tuyến nội Á để phục vụ sản xuất sẽ giảm. “Chính sách thuế của Mỹ sẽ làm sản lượng hàng hoá vận tải toàn cầu giảm, theo đó hãng tàu có thể cắt, giảm, gộp tuyến để tối ưu hiệu quả khai thác, tác động đến chuỗi cung ứng và dịch vụ logistics toàn cầu”, vị đại diện này đánh giá. 

Về phía Hiệp hội Logistics Hà Nội, Chủ tịch Trần Đức Nghĩa cho hay, hiện các doanh nghiệp đang rất trông đợi trước thông tin về thuế quan Mỹ áp dụng cho các nước nói chung và Việt Nam nói riêng. Bởi, trong thương mại quốc tế, bên cạnh mức thuế suất áp dụng cho Việt Nam, quan trọng hơn cả là tương quan thuế suất giữa các quốc gia cạnh tranh với nước ta như thế nào. Nếu thuế suất với Việt Nam thấp mà thuế suất với các quốc gia đang cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu thấp hơn, các doanh nghiệp trong nước sẽ gặp bất lợi hơn, và ngược lại.

Hiện có nhiều kịch bản thuế quan Mỹ áp với hàng hoá Việt Nam; trong đó, kịch bản cơ sở Mỹ áp thuế 20 – 25% được nhận định là có xác suất xảy ra cao nhất, lên tới 60%.

“Kịch bản này có thể được kích hoạt từ ngày 9/7/2025 và kéo dài trong vòng một năm hoặc ít hơn, tùy thuộc vào tiến trình đàm phán sau đó. Việc áp thuế từ 20-25% sẽ khiến xuất khẩu của Việt Nam giảm từ 1,2 - 1,5% so với kịch bản thông thường”, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng nhận định.

Trong trường hợp này, các doanh nghiệp vận tải và logistics cho rằng, sản lượng vận tải sụt giảm, các hãng tàu buộc phải tái cơ cấu, cắt giảm các tuyến dịch vụ đi Mỹ - giảm kích thước tàu vào cảng. Doanh nghiệp cảng sẽ bị giảm nguồn doanh thu, ảnh hưởng đến kế hoạch thực hiện cảng xanh theo lộ trình; đồng thời có thể làm giảm đà tăng trưởng liên tục của hệ thống cảng biển Việt Nam, đặc biệt giai đoạn vừa phục hồi sau đại dịch COVID-19.

Theo ông Nguyễn Hoài Chung, Giám đốc Sàn giao dịch logistics quốc tế Phaata: "Sự gia tăng chi phí vận tải do các yếu tố về thuế sẽ tác động đến chi phí logistics nội địa. Doanh nghiệp cần tăng cường ứng dụng công nghệ và tối ưu hệ thống vận tải nhằm giảm thiểu tác động này”.

Như Công ty cổ phần Quốc tế Delta chuyên về mảng dịch vụ logistics, đại diện doanh nghiệp này cho biết đang tăng dự trữ tiền mặt để ứng phó thuế quan nếu ở mức cao kéo dài, thậm chí đã tính đến phương án bán tài sản để tái cấu trúc toàn bộ từ doanh thu, khách hàng, các khoản đầu tư và nợ.

Theo đánh giá của Cục Hàng hải và Đường thuỷ nội địa Việt Nam (Bộ Xây dựng), khi sự cạnh tranh giữa các cảng tăng để thu hút khách hàng, các hãng tàu sẽ tạo thêm sức ép về giá lên các doanh nghiệp cảng và có thể tăng phụ thu đối với chủ hàng Việt Nam. Bên cạnh đó, hiệu suất quay vòng tàu giảm, thời gian vận tải kéo dài, hàng hóa sẽ tồn lâu hơn, phát sinh thêm các khoản chi phí phụ trội khác như lưu kho bãi, cắm điện lạnh, vận chuyển, tăng chi phí logistics.

Lượng container rỗng có thể tiếp tục vận chuyển về cảng biển Việt Nam tăng cao, nhưng hàng xuất khẩu giảm nhiều khiến lượng container rỗng tồn đọng nhiều hơn, phát sinh chi phí lưu kho bãi.

Cục trưởng Cục Hàng hải và Đường thuỷ Việt Nam Lê Đỗ Mười thông tin, hệ thống cảng biển Việt Nam hiện có 2 khu vực cảng biển nước sâu Lạch Huyện và Cái Mép - Thị Vải đón được tàu trực tiếp từ Việt Nam đi thẳng thị trường châu Mỹ (Hoa Kỳ), với 31 tuyến vận tải/tuần, trong đó khu vực cảng Lạch Huyện 7 tuyến, khu vực cảng Cái Mép - Thị Vải 24 tuyến.

Năm 2024, khối lượng hàng hoá xuất nhập khẩu đi Hoa Kỳ đạt 4,8 triệu TEUs, trong 3 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 1,22 triệu TEUs. Tỷ lệ hàng hoá xuất nhập khẩu thông qua cảng biển từ Việt Nam đi Hoa Kỳ chiếm khoảng 28% (năm 2024) tổng khối lượng hàng hoá xuất nhập khẩu của Việt Nam, trung bình các năm chiếm tỷ lệ từ 25-30%.

Trước đó, khi Hoa Kỳ thông báo áp thuế đối ứng 46% đối với hàng hoá xuất nhập khẩu của Việt Nam đi Hoa Kỳ, Cục Hàng hải và Đường thuỷ Việt Nam kiến nghị Bộ Xây dựng có ý kiến với Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố xem xét, có chính sách ưu đãi về phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển đối với các hàng hoá đi Hoa Kỳ để hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hoá đi Hoa Kỳ giảm chi phí.