Chhay-Dăm – Khi trống kể chuyện văn hóa Khmer
Tiếng trống Chhay-Dăm vang lên khắp phum, sóc của đồng bào Khmer An Giang khơi dậy không khí mùa lễ hội đang đến. Giữa không gian đa sắc màu văn hóa Nam Bộ, âm vang trống Chhay-Dăm vẫn rộn ràng như lời nhắc nhở về một giá trị văn hóa phi vật thể cần được giữ gìn, lan tỏa và tôn vinh.
Sư Chau Rine, sư phó chùa Snay Đon Kum (xã Ô Lâm) cho biết, mỗi nghệ nhân trình diễn thành thạo trống Chhay-Dăm có thể mất từ vài tháng đến vài năm khổ luyện. Độ tuổi trình diễn trống tốt nhất thường từ 16 - 40 tuổi.
“Điểm đặc biệt của Chhay-Dăm không chỉ ở kỹ thuật đánh trống mà còn ở phần trình diễn hình thể. Người đánh trống không chỉ đứng một chỗ mà thường vừa đi vừa nhảy múa, đá chân, lắc vai, giật hông, biểu cảm nét mặt theo tiết tấu nhịp nhàng tạo nên một bức tranh sống động, truyền cảm xúc mãnh liệt đến người xem”, sư Chau Rine thông tin. Theo sư Chau Rine, trong các nghi thức tôn giáo và lễ hội, tiếng trống Chhay-Dăm được xem như cầu nối giữa con người với thế giới tâm linh và các vị thần. Âm thanh của trống được coi là tiếng gọi của thần linh, mang lại may mắn, bình an. Nó còn mang ý nghĩa thiêng liêng, thể hiện ước mong về sự che chở và ban phước của thần linh cho mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa và cuộc sống an lành. Tham gia đội trống Chhay-Dăm, chùa Snay Đon Kum, nghệ nhân Chau Chon cho biết, người đánh trống phải thực sự cảm nhạc, hiểu trống như hiểu hơi thở. Mỗi cú đánh phải truyền thần, vừa chính xác, vừa có hồn thì người xem mới thấm được cái hay của Chhay-Dăm. “Điệu trống lúc đầu chậm rãi, dần dần tăng nhịp, dồn dập và rộn ràng. Cao trào là lúc cả đoàn trống xoay vòng, nhào lộn, hô vang, gõ trống liên hồi tạo nên không khí lễ hội đầy phấn khích, vui tươi tạo bầu không khí sôi động”, nghệ nhân Chau Chon chia sẻ. Đào tạo đội ngũ kế thừaHiện múa trống Chhay-Dăm tại An Giang thường được gắn liền với các ngôi chùa Khmer, biểu diễn phục vụ các nghi lễ. Ngày nay, dù đời sống hiện đại có nhiều đổi thay nhưng nghệ thuật Chhay-Dăm vẫn tồn tại trong các phum, sóc Khmer ở các xã biên giới An Giang và đang được các nghệ nhân cao tuổi truyền dạy cho lớp trẻ. Ông Chau Sóc Huân, Phó trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Ô Lâm cho biết, hiện trên địa bàn tỉnh có hơn 120 người đang thực hành trống Chhay-Dăm và hơn 150 người đang học, nhưng chỉ khoảng 15 người có khả năng truyền dạy, trong đó chỉ có 3 nghệ nhân lớn tuổi với kinh nghiệm trên 30 năm.
“Hiện nay, việc dạy trống Chhay-Dăm cho trẻ ở các chùa Khmer An Giang thường phải thuê thầy từ các tỉnh lân cận. Bên cạnh đó, các nghệ nhân giỏi chế tác trống Chhay-Dăm ngày càng ít và không có người kế cận, dẫn đến việc phải mua trống và nhạc cụ từ bên ngoài với giá thành cao, khó hấp dẫn thế hệ trẻ theo học”, ông Chau Sóc Huân cho biết thêm. Theo ông Chau Sóc Huân, trống Chhay-Dăm là công cụ giúp các thế hệ trẻ học hỏi về văn hóa, lịch sử và tinh thần cộng đồng của người Khmer. Việc cộng đồng Khmer vẫn lưu giữ và trao truyền nghệ thuật diễn tấu này trong các dịp lễ hội và nghi thức tôn giáo, cho thấy vai trò của trống Chhay-Dăm có vị trí đặc biệt trong đời sống văn hóa, tinh thần của cộng đồng dân tộc Khmer An Giang. Vì vậy, nghệ thuật này của người Khmer An Giang cần được bảo tồn và gìn giữ. Với những giá trị tiêu biểu của nghệ thuật diễn tấu trống Chhay-Dăm, ngày 14/5/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định 1350/QĐ-BVHTTDL đưa “Nghệ thuật diễn tấu trống Chhay-Dăm của người Khmer tỉnh An Giang” vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.Để tránh nguy cơ mai một loại hình nghệ thuật này, Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh An Giang đã phối hợp cùng các vị chức sắc uy tín trong đồng bào dân tộc Khemer và chính quyền các xã biên giới An Giang tổ chức 2 lớp truyền dạy múa trống Chhay-Dăm cho gần 50 thanh, thiếu niên đồng bào dân tộc Khmer. Đồng thời, các chùa Khmer trên địa bàn đang tích cực tổ chức các lớp tập huấn, thuê thầy giỏi về trống Chhay-Dăm; hỗ trợ kinh phí mua sắm nhạc cụ, đạo cụ, trang phục và tạo điều kiện cho các đội nhóm biểu diễn trong các lễ hội, sự kiện. Ngoài ra, các nghệ nhân thành thạo tại các địa phương cũng tích cực hỗ trợ truyền dạy cho các em nhỏ để đào tạo đội ngũ nghệ nhân kế thừa; thành lập những đội trống chuyên nghiệp phục vụ cho các chùa vào những dịp lễ, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho cộng đồng và phum sóc.
Đến nay, cộng đồng Khmer An Giang có 5 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được công nhận gồm: Hội đua bò Bảy Núi; Tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá buông; Nghệ thuật trình diễn sân khấu Dì kê; Nghề làm đường thốt nốt và Nghệ thuật diễn tấu trống Chhay-Dăm.Tin liên quan
-
Kinh tế tổng hợp
An Giang bố trí 11 điểm đưa đón cán bộ từ Rạch Giá đến Long Xuyên
09:08' - 04/07/2025
Dự kiến, thời gian di chuyển từ phường Rạch Giá đến phường Long Xuyên, Bình Đức và ngược lại dự kiến khoảng 90 phút đến 120 phút.
-
Kinh tế tổng hợp
Dân biển đảo An Giang hài lòng vì thủ tục hành chính
18:35' - 02/07/2025
Sau 2 ngày vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, tại nhiều xã, phường, đặc khu tỉnh An Giang có rất đông người dân, doanh nghiệp đến các Trung tâm phục vụ hành chính công thực hiện hồ sơ, thủ tục.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Dự đoán chính xác hơn 80% sự tái phát ung thư gan nhờ AI
19:57'
Singapore đã phát triển một hệ thống tính điểm dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) có khả năng dự đoán chính xác đến 82% sự tái phát của ung thư biểu mô tế bào gan, loại ung thư gan phổ biến nhất.
-
Đời sống
Vận hành xả tràn hồ Núi Cốc để ứng phó bão số 3
16:09'
Trong quá trình vận hành xả nước qua tràn, dự kiến có khả năng ảnh hưởng đến hoạt động của các tổ chức, cá nhân và nhân dân sản xuất, kinh doanh dọc hai bên bờ Sông Công.
-
Đời sống
Cảnh báo về an toàn điện trước diễn biến bão số 3
15:39'
Trước diễn biến phức tạp của bão số 3 (Wipha), Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) khuyến cáo người dân không chủ quan trước các nguy cơ mất an toàn về điện trong mùa mưa bão.
-
Đời sống
Mực nước sông Hồng, sông Đuống dự báo sẽ lên do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3
14:51'
Do ảnh hưởng của cơn bão số, cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn (>150mm/3h). Lượng mưa lớn trong thời gian ngắn có thể gây lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi, ngập lụt ở vùng trũng thấp.
-
Đời sống
Điện Biên khắc phục sạt lở do mưa lớn trên tuyến giao thông huyết mạch
14:49'
Sáng 21/7 tại Km 109+180 Quốc lộ 279 đi Cửa khẩu quốc tế Tây Trang, thuộc đại bàn xã Sam Mứn, lượng lớn đất đá từ ta luy dương sạt xuống mặt đường khiến xe ô tô không thể lưu thông.
-
Đời sống
Thái Lan vươn tầm trung tâm sản xuất phim toàn cầu với doanh thu kỷ lục
08:00'
Bốn quốc gia có nhiều tác phẩm điện ảnh thực hiện tại Thái Lan nhất là Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm dương hôm nay 21/7
05:00'
Bnews. Xem ngay lịch âm hôm nay 21/7 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 21/7, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 7, chuyển đổi lịch âm - dương 2025.
-
Đời sống
Hà Nội khẩn trương hỗ trợ, thăm hỏi gia đình nạn nhân vụ lật tàu du lịch
18:06' - 20/07/2025
Ngày 20/7, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh ký Công điện số 07/CĐ-UBND về việc hỗ trợ, thăm hỏi gia đình nạn nhân tại Hà Nội trong vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh 58 tại tỉnh Quảng Ninh.
-
Đời sống
Người dân Quảng Ninh chủ động phòng, chống bão số 3 Wipha
14:11' - 20/07/2025
Trước diễn biến hết sức phức tạp của cơn bão số 3, người dân trên Quảng Ninh đã chủ động nhiều phương án để phòng, chống bão nhằm giảm thấp nhất thiệt hại do cơn bão gây ra khi đổ bộ vào đất liền.