ASEAN xây dựng niềm tin vào tương lai kinh tế số

Đỗ Quyên/vnanet.vn 21:57' - 23/05/2025
BNEWS Với quá trình số hóa trao quyền cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, không có gì ngạc nhiên khi nền kinh tế số của ASEAN được dự đoán sẽ đạt gần 2.000 tỷ USD vào năm 2030.

Khi Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang định vị để trở thành trung tâm của nền kinh tế số, việc thúc đẩy niềm tin là chìa khóa để gặt hái những lợi ích từ quá trình số hóa ngày càng tăng và trao quyền cho các đối tượng dễ bị tổn thương trong dân số.

ASEAN hiện có khoảng 70 triệu doanh nhân siêu nhỏ đang góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong khu vực. Họ có thể là những người bán nhỏ lẻ với những tiệm tạp hóa hay những quán ăn trên đường phố.

Với một loạt nền tảng giao đồ ăn kỹ thuật số hoặc thương mại điện tử, các cửa hàng nhỏ có thể kết nối với nhiều khách hàng hơn, việc giao hàng cũng thuận lợi hơn trước rất nhiều. Những ứng dụng kỹ thuật số này đã giúp khách hàng thanh toán dễ dàng hơn và giúp các doanh nhân siêu nhỏ quản lý tài chính và sổ sách kế toán của mình chỉ bằng một cú chạm đơn giản trên điện thoại.

Trong hai thập kỷ qua, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế của khu vực này đã tăng trưởng 5% hàng năm, đạt 3.800 tỷ USD vào năm 2023, trở thành nền kinh tế lớn thứ năm trên toàn cầu. Với quá trình số hóa trao quyền cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, không có gì ngạc nhiên khi nền kinh tế số của ASEAN được dự đoán sẽ đạt gần 2.000 tỷ USD vào năm 2030.

Thanh toán kỹ thuật số: Nền tảng của tăng trưởng kinh tế

Theo Phó Tổng thư ký ASEAN phụ trách Cộng đồng kinh tế ASEAN, Satvinder Singh, một phần nền tảng của nền kinh tế số đang phát triển này là sự gia tăng của những hệ thống thanh toán tức thời (IPS) và gần đây hơn là việc áp dụng nhanh chóng các kênh thanh toán QR quốc gia chi phí thấp. Từ QRIS của Indonesia đến KHQR của Campuchia và PromptPay của Thái Lan, ASEAN đã nhanh chóng áp dụng phương thức thanh toán kỹ thuật số.

Tỷ lệ thanh toán kỹ thuật số trên tổng khối lượng giao dịch đã vượt qua tiền mặt, từ mức 48% vào năm 2022 đã tăng lên khoảng 56% vào năm 2024. Với các khoản thanh toán được chuyển trực tiếp vào tài khoản kỹ thuật số của người bán, những doanh nghiệp siêu nhỏ hiện có thể dễ dàng quản lý sổ sách của mình, giúp họ theo dõi sự phát triển của doanh nghiệp.

Ông Satvinder Singh cho biết, ASEAN tiếp tục đạt được những bước tiến trong việc xây dựng và mở rộng các liên kết thanh toán QR xuyên biên giới. Nhờ cam kết và nỗ lực của Ủy ban công tác ASEAN về Hệ thống thanh toán và giải quyết (WC-PSS), một số quốc gia ASEAN như Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Singapore, Thái Lan và Việt Nam, hiện đã có thể thực hiện thanh toán QR xuyên biên giới hoặc chuyển tiền trong giao dịch kinh tế. Điều này có nghĩa là các quy trình tài chính trước đây mất nhiều ngày giờ đây được hoàn thành trong vòng vài phút, cho phép chuyển tiền, thanh toán kinh doanh bao gồm thương mại điện tử và các giao dịch liên quan đến du lịch.

Đây chính là các cơ hội kinh doanh lớn hơn cho những doanh nghiệp siêu nhỏ (MSME). Việc thúc đẩy các nền tảng thanh toán và tài chính kỹ thuật số – cũng được phản ánh trong Kế hoạch tổng thể kỹ thuật số ASEAN 2025, Lộ trình Bandar Seri Begawan và Thỏa thuận khung kinh tế kỹ thuật số ASEAN (DEFA), là minh chứng cho tầm nhìn chung của ASEAN về tăng trưởng kỹ thuật số toàn diện và khả năng tiếp cận được tăng cường, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ nhất, cung cấp một hệ thống liền mạch hơn, giảm rào cản gia nhập và giảm chi phí hoạt động.

 

Niềm tin thúc đẩy sự hòa nhập

Thanh toán kỹ thuật số đóng vai trò là điểm khởi đầu cho những dịch vụ tài chính rộng hơn giúp tăng năng suất và thu nhập cho các doanh nghiệp siêu nhỏ. Tuy nhiên, mặc dù hiểu biết về kỹ thuật số ngày càng tăng, các doanh nghiệp siêu nhỏ vẫn phải đối mặt với những rào cản trong việc tiếp cận nguồn tài chính rất cần thiết. Điều này trở nên trầm trọng hơn do hệ sinh thái kỹ thuật số xuất hiện nhiều trường hợp gian lận, các loại phí ẩn (phí bất ngờ) trong khi lại thiếu biện pháp khắc phục, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng khiến các doanh nghiệp siêu nhỏ mất niềm tin.

Điển hình như tại Indonesia, chỉ có 41% thương nhân sử dụng QRIS hoàn thành ít nhất một giao dịch mỗi tháng và 18% vẫn không hoạt động, chủ yếu là do sự xói mòn lòng tin từ các khoản phí bất ngờ và các tranh chấp chưa được giải quyết.

Giám đốc Trung tâm tài chính bền vững của UNDP Thomas Beloe. Ảnh: TTXVN phát
Giám đốc Trung tâm tài chính bền vững của UNDP Thomas Beloe cho rằng, điều bắt buộc là phải xây dựng và đảm bảo sự tin tưởng liên tục của các MSME vào thanh toán kỹ thuật số và hệ sinh thái tài chính rộng hơn. Bộ công cụ chính sách về chỉ số tin cậy Liên minh Tốt hơn Tiền mặt của Liên hợp quốc, được xây dựng cùng với Ủy ban Công tác ASEAN về Tài chính Toàn diện (WC-FINC) và đã được các Bộ trưởng cùng Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN ghi nhận, cho thấy cam kết chung của khu vực đối với tầm nhìn thúc đẩy tài chính toàn diện. Bộ công cụ này là minh chứng cho vai trò quan trọng của các chính sách và quy định khi IPS (hệ thống thanh toán tức thời) mới ra đời đang được xây dựng và kết nối xuyên biên giới.

Tập trung vào gian lận, phí ẩn và thiếu biện pháp khắc phục, Bộ công cụ chính sách Trust Quotient đưa ra các khuyến nghị về chính sách và quy định để thúc đẩy giá cả rõ ràng, giải quyết tranh chấp dễ tiếp cận và thực hành dữ liệu minh bạch. Điều đó sẽ giúp đảm bảo các thương nhân siêu nhỏ tự tin áp dụng thanh toán kỹ thuật số trong một hệ sinh thái an toàn hơn và có trách nhiệm hơn. Việc đảm bảo những cơ chế khắc phục nhanh chóng và liền mạch, đặc biệt là đối với các tranh chấp có giá trị nhỏ, là rất quan trọng để thúc đẩy lòng tin. Sự chậm trễ hoặc các vấn đề khúc mắc kéo dài không được giải quyết dứt điểm có thể làm tổn hại đáng kể đến lòng tin.

Các chương trình như sáng kiến chatbot 'BOB' (BSP Online Buddy) của Ngân hàng Trung ương Philippines cho thấy công nghệ có thể đơn giản hóa việc giải quyết tranh chấp và xây dựng lòng tin. Tương tự, Paleng-QR Ph của Philippines và QRIS SIAP của Indonesia đã giúp các thương nhân sử dụng những kiến thức tài chính, các công cụ hợp lý hóa và hỗ trợ đáp ứng. Việc đơn giản hóa cách thức chia sẻ thông tin cá nhân giúp các thương nhân cảm thấy yên tâm và tự tin hơn khi sử dụng những hệ thống kỹ thuật số.

Hơn nữa, việc tích hợp hỗ trợ cho các dịch vụ tài chính kỹ thuật số vào những chương trình phát triển MSME hiện có có thể mang tính chuyển đổi. Ví dụ, chương trình Jakpreneur của Indonesia đưa các thương nhân lên những nền tảng kỹ thuật số đồng thời đào tạo, cung cấp cho họ những kiến thức tài chính và quản lý doanh nghiệp.

Bằng cách giải quyết các thách thức như phí ẩn, thiếu sự hỗ trợ và những mối quan ngại về quyền riêng tư dữ liệu, ASEAN có thể đảm bảo rằng các doanh nhân của những doanh nghiệp siêu nhỏ cảm thấy tin tưởng và chấp nhận chuyển đổi kỹ thuật số, đảm bảo không có doanh nghiệp nào bị bỏ lại phía sau. Đổi lại, điều này cũng giúp tăng cơ hội của các doanh nhân siêu nhỏ trong tiếp cận tín dụng chính thống để tăng cao thu nhập và phát triển doanh nghiệp.

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục